'Ağ Etkisi' Facebook'u Her Zaman Zinde Tutuyor

Facebook'un aktif üye sayısı çok önce değil, 2007'de 50 milyondu. Şimdi ise 400 milyonun üstünde. Eğer internetteki sosyal ağlar hâlâ gençlere özgü, popüler gece kulüplerini andırsaydı, sitelerin bir gün popüler ve sonraki gün demode olmasına tanık olabilirdik. Ancak Facebook'un kaderi büyük ihtimalle böyle olmayacak. Site, bilgisayar endüstrisinde baskın konumunu uzun bir süre koruyan başka bir markanın, Microsoft Windows'un kullandığı "ağ etkisi" stratejisini kurnazca taklit ediyor. Ekonomistler ağ etkisi terimini, bir ürünün ya da servisin değerinin onu kullanan insan sayısına göre belirlenmesi anlamında kullanıyor. Eğer dünyada sadece 10 kişide e-posta hesabı olsa, onlardan birine sahip olmanın kullanım açısından kazancı oldukça az olur. Ancak bu sayıya bir milyar daha eklerseniz, sizin bir e-posta sahibi olmanızın pratik değeri oldukça artacaktır. Facebook üyesi ne zaman bir arkadaşını listesine dâhil ederse, ağ etkisi sayesinde biraz daha kazancı oluyor. Ortalama bir Facebook kullanıcısının hali hazırda 130 arkadaşı bulunuyor. Üye aşırı sosyal değilse, belli bir seviyeden sonra ilave arkadaştan dolayı oluşan kazanım çok da artmayacak. Bir üye için en güçlü ağ etkisi, Facebook dünyasındaki tanımadığı kişilerle iletişim sağlayabilmesi yoluyla olabilir. Bu büyük kitle aynı zamanda çeşitli servisler ve yan ürünü hizmeti veren firmaları da çekiyor. Windows kullananların sayısının çokluğu aynı zamanda bu platform yoluyla kullanıcılara hizmet vermek isteyen yan ürün üreticilerini çekmişti. Bu yan ürünler ise Windows'a daha fazla müşteri çekmişti. Apple'ın iPhone'u da benzer bir kazanç döngüsü yarattı. Böylece Facebook'ta da FamilyLink, Marketplace ve iLike's Music gibi uygulamaları geliştirenler, içinde sonsuz seçeneklerin bulunduğu bir yazılım dünyası yarattılar. Ve bu da başka kullanıcıların siteye üye olmasını sağladı. Strateji danışma firması Altimeter Group'un kurucusu Charlene Li, Facebook'un sitesini 2007'nin Mayıs ayında dış üreticilere açma kararını "çığır açan bir an" olarak nitelendiriyor. "Facebook yazılım geliştiricilere siteye giriş imkânı verdiği için, bir sonraki sosyal ağ sitesini geliştirebilecek olan bu insanlar, şimdi Facebook ile çalışıyorlar" diyor Li. Firmalar, sivil toplum kuruluşları, hükümet daireleri ve ünlüler, bilgi paylaşmak için Facebook sayfalarını kullanıyor. Ağ etkisi burada da iş başında. Kullanıcılar iyi tanınan isimleri buraya çekiyor ve onlarda daha fazla kullanıcıyı siteye çekiyorlar. Ağ etkisi eğer yeterince güçlüyse, platformun kritik noktayı aşarak, daha da hızlı büyümesine imkân veriyor. Harvard Business School'dan Doçent Andrei Hagiu, "Windows örneğinin gösterdiği gibi ağ etkisi yüzünden bir sektör bir platforma kayarsa, başka bir platformun orada yaşama imkânı daralır" diyor. Facebook üyelerinin sadık kalması için elinden geleni yapıyor. Başka siteler, Facebook Connect aracılığı ile Facebook'la ortaklık kurabiliyor. Bu siteler kullanıcılarına Facebook sitesinde olmasalar bile, Facebook kullanıcı adıyla giriş yapma ve Facebook'taki arkadaşlarıyla iletişim içinde olma olanağı sunuyor. Her ay 60 milyondan daha fazla Facebook üyesinin Facebook Connect'i kullandığı söyleniyor. Yine de Facebook Connect, firmanın kendisi için stratejik bir risk taşıyor. Ortakların verdiği hizmetin kullanımı yayıldıkça, Facebook üyelerinin ana sitede daha az zaman harcaması Facebook'un iş modeli açısından olumsuz sonuçlar doğurabilir. Dijital pazarlama firması Barbarian Group'un Stratejik Planlama Dairesi'nin Başkanı Noah Brier, "İnternetteki hareketin yan ağlarda olması, tüm hareketin merkezi bir sitede gerçekleşmesinden daha iyi olabilir" diyor. Sektör gözlemcileri, Facebook'un yerine geçebilecek bir rakip görebilmek umuduyla devamlı olarak geleceğe bakıyor. Brier ise bu konuda bir fikri olduğunu düşünüyor. "Bir sonraki Facebook kim olacak?" sorusuna cevabı, "Facebook Connect."