Lehman'dan Ders Almak

Lehman Brothers 2008'de iflas ederken, neredeyse bütün finans sistemini peşinden sürüklüyordu. Şirketin iflas öncesi dönemde muhasebe kayıtlarını tahrif ettiği de ortaya çıktı. Birçok dev şirketin iflasında, muhasebe kayıtlarının kötü tutulması rol oynadı. Ancak kısa süre önce Lehman'ın iflasıyla ilgili olarak yayınlanan raporu görenler, şirketin arsızlığı karşısında hayrete düşüyor. Rapor ayrıca Wall Street'in gözetim altında tutulmasının gerekli olduğunu gösteriyor. Bu 2 bin 200 sayfalık rapor, Lehman'ın iflasını soruşturmak için Adalet Bakanlığı tarafından görevlendirilen Anton R. Valukas tarafından yazıldı. Rapora göre, borçlarını gizlemek isteyen Lehman, elindeki varlıkları geçici olarak defterden çıkmış gibi gösterdi. Bu yolla borç paraya olan bağımlılığını da sakladı. Valukas'ın "bariz biçimde yanıltıcı" dediği bu işlemler, şirketi olduğundan daha iyi bir durumda gösterdi. Valukas raporda, Lehman'ın eski Başkanı Richard S. Fuld'un "en azından ciddi biçimde ihmalkâr davranışlarda bulunduğunu" yazdı. Şirketin diğer yöneticileri de "dava açmayı gerektiren türden bilanço tahrifatı" yapmış. Lehman'ın yöneticilerinden birisi, o sıralarda bir meslektaşına gönderdiği e-postada, bu muhasebe oyunları için "esasen bilanço makyajı" tabiri kullanmış. Ama makyaj kelimesi burada biraz hafif kaçıyor. İflasın hemen öncesinde, 50 milyar dolarlık likit varlık, şirket bilançosundan çıkarılmış. E-postayı alan yönetici ise cevabında, "Şimdi bu yasal bir şey ama yaptığınızda hoş karşılanmıyor, doğru mu?" dedikten sonra, o iyi bilinen kaçamak soruyu soruyor, "Wall Street'teki diğer firmalar da bunu yapıyor mu?" Peki, inceleme ve denetleme yapmakla görevli olanlar durumdan endişeleniyorlardı, değil mi? Rapora bakılırsa, derecelendirme kuruluşlarının, hükümet kurumlarının ve Lehman'ın yönetim kurulu üyelerinin bu oyunlardan haberi yoktu. Sonuçta herkes gafil avlandı. Aynısı tekrar meydana gelebilir. Kongre'nin piyasayı düzenlemek için işe yarar bir yasa çıkarması hiç yakın görünmüyor. Ayakta kalan bankalar ise iyice büyüyüp siyasi açıdan daha güçlü hale geldi. Valukas raporu da işe yaramazsa, artık ne yapılabilir ki?