Meksika'da Uyuşturucu Çeteleri Medyayı Sindirdi

REYNOSA, Meksika - Klasik felsefi bir soru vardır: Hiç kimsenin bulunmadığı bir ormanda devrilen bir ağaç ses çıkarır mı? Bu tozlu sınır kasabasında sorulan felsefi soru, ormanda ağaçların kesilmesiyle ilgili değil, asfalt betona düşen cesetlerle ilgili. Gazeteler cinayetlerle ilgili hiçbir haber yayınlamasa, radyo ve televizyon istasyonları hiçbir yayın yapmasa ve yetkililer olayları hiçbir zaman doğrulamasalar bile, bu çatışmalar olmuş sayılır mı? Birkaç hafta önce Reynosa'da iki büyük uyuşturucu çetesi arasında şiddetli bir sokak çatışması yaşanırken, kasabanın sakinleri bu gerçekliği çok yakından yaşadı. Ancak korkak davranan medya ve imaj delisi politikacılar için aynı şeyi söylemek zor. Reynosa'nın yılmış ve korkmuş sakinlerinden İletişim Profesörü Eunice Peña, "Gerçeğin ne olduğunu merak etmeye başlıyorsunuz" diyor. "Gerçek sizin gördüğünüz mü yoksa medya ve yetkililerin söyledikleri mi? Bazen neredeyse gördüğünüz olayların bir hayal olduğunu düşünüyorsunuz." Çatışmaya tanık olan kızgın kent sakinleri, cep telefonlarıyla çektikleri videoları ve fotoğrafları yayınlayarak haber boşluğunu dolduruyorlar. Sınırın güneyinde olanları internetten takip eden Texas McAllen'de bir gazeteci, "Fotoğraflar yalan söylemez" diyor ama o da artık Meksika'ya gitmiyor. "Silah seslerini duyabiliyorsunuz. Cansız bedenleri görüyorsunuz. Bunun kötü olduğunu biliyorsunuz" diyor. Meksika Hükümeti'nin binlerce asker, deniz piyadesi ve federal polis yetkilileri ile yürüttüğü uyuşturucu ile mücadelesi, son üç yılda şiddetin seviyesini hiç olmadığı kadar arttırdı. Uyuşturucu tüccarları ise bu taarruza karşılık veriyor. 13 Mart'ta uyuşturucu kaçakçıları ile bağlantılı olduğu sanılan silahlı kişiler, şiddet dolu sınır kasabası Ciudad Juárez'de Amerikan konsolosluğunda çalışan hamile bir kadın ile kocasını öldürdüler. Silahlı kişiler bir başka konsolosluk çalışanının kocasını da öldürürken iki küçük çocuğunu da yaraladılar. Gazeteciler de uzun zamandır kurbanlar arasında yer alıyor. Ancak haber medyası mensuplarına karşı devam eden saldırılar Reynosa'da ve Nuevo Laredo'dan Matamoros'a kadar uzanan sınır boyunda yer alan diğer yerlerde en üst seviyeye ulaştı. Tonlarca uyuşturucunun kaçırıldığı bu stratejik sınır kasabalarında, kaçakçılar özellikle gazetecileri hedef alıyor. Haber merkezlerini basıp rastgele ateş açıyor, gazetecileri kaçırıyor ve öldürüyorlar. Ayrıca haber kuruluşlarına düzenli olarak telefon ederek tehditler savuruyorlar. Bu işi unutun, diyordu bir gangster telefonda. "Bizim adımızı yayımlamaya sakın kalkışmayın" veya "Bir daha böyle bir fotoğraf yayınlarsanız sizi öldürürüz." Reynosa'da eskiden polis muhabiri gazetecilerden biri, "Söyledikleri şeyleri gerçekten yapacaklarını biliyoruz" diyordu. "Kendi kendimi sansürlüyorum. Olanları başka şekilde anlatamam. Zaten diğer herkes aynısını yapıyor." Çeteler, gazetecileri tehdit etmedikleri zaman, onlara rüşvet veya fahişe sunuyorlar. Kaçakçıların basınla olan ilişkisi duruma göre değişiyor. Dünya görüşlerini anlatan afişleri köprülere astıklarında veya çok vahşi bir cinayet işlediklerinde, basının haber yapmasını istiyorlar. Ancak artık değil. Sınır boyunda yaşanan basın sansürü korkunun artmasına yol açıyor. Eli kulağında, olması beklenen çatışmalar ile ilgili gerçeği yansıtmayan dedikodular kontrolsüz bir şekilde kulaktan kulağa dolaşırken, aileler çocuklarını okullardan alıyor, işyerleri kapatılıyor. Sokakta şiddetli bir çatışma sürerken, bir anne ve kızı evindeki dolapta saatlerce saklanıyor ve bir sonraki gün bu olay gazetelerde yer almıyor bile. Örnek olarak, mahallenizde helikopterlerin havadan saldırıya geçip, askeri araçların sokaklarda gürleyerek dolaştığını duyuyorsunuz. Savaş alanının ortasına düştüğünüzü düşünürken haber kanallarını açıp televizyonlarda tamamen alakasız bir gündem olduğunu görebiliyorsunuz. Reynosa'nın Belediye Başkanı Óscar Lubbert bile haberler olmadan bir gece içinde ne kadar kan döküldüğünü bilmelerinin imkânsız olduğunu söylüyor. Uyuşturucu çeteleri geceleri ölen veya yaralanan üyeleri taşıyıp kendi üslerine götürüyorlar ve gün ağarınca genelde tam bir durum değerlendirmesi yapılması zor oluyor. Teksas basını, son zamanlarda büyüyen şiddetin nedenini geçenlerde buldu. 18 Ocak'ta, Körfez Karteli'ne mensup bir üye, rakip Zeta çetesinin üst düzey yetkilisi Vicror Mendoza'yı öldürmüştü. Bu bilgi ABD'nin kendi Uyuşturucu İle Savaş İdaresi'nden geldi. Hem örgütlenmeleri hem de zalimlikleri ile tanınan, Meksika özel birliklerin eski üyeleri tarafından kurulan Zetalar, katilin kendilerine verilmesini istediler. Zetaları bir zamanlar kiralık katil olarak kullanan ancak şimdi onları saf dışı bırakmaya çalışan Körfez Karteli ise bu isteği reddetti. Bunu izleyen haftalarda sınır boyunca şiddetli çatışmalar meydana geldi, yerel gazeteciler ise sessizliğe gömüldüler. Buradaki uyuşturucu savaşını korku nedeniyle takip etmeyi çoktan bırakan ve aynı nedenden dolayı isminin saklı kalmasını isteyen gazetecilerden biri, "Daha önce bir çatışma olduğu zaman olay yeri gazeteci kaynardı" diyor ve ekliyor: "Şimdi bazen tek bir gazeteci bile olmuyor. Herkes uzak duruyor." Şiddet ve şiddetin gazeteciler üzerinde oluşturduğu baskı zorunluluktan dolayı, sınır boyunca gazetecilik yapmak isteyenlere bir ders teşkil ediyor. Reynosa'da üniversitelerde iletişim öğreten profesörler, tarafsız olmanın öneminden bahsederken taraf tutmanın ne kadar ölümcül olduğunu söylüyor. Aynı zamanda öğrencilerini, sınırdaki atmosfer değişene kadar siyaset, kültür ve spor alanlarına yönlendiriyorlar. Suç dışında her şeye yönlendiriyorlar.