Akvaryumlar Deniz İçin Bir Tehdit Oluşturuyor

Florida Keys'in resiflerinde, pek çok dalgıç denizin derinliklerinin tadını çıkıyor, bazıları ise hobi için zıpkınla balık avlıyor. Ancak üçüncü bir grup var ki, o da mavi bacaklı yengeç, temizlikçi karides gibi omurgasızları topluyor. Yemek veya zevk için değil, akvaryum ticareti için. ABD'deki evlerde yaklaşık 700 bin tuzlu su akvaryumu bulunuyor. Birkaç tropik balık, kaya parçaları ve plastik bitkiler artık bu minyatür okyanusların sahiplerini tatmin etmiyor. Akvaryumda hâlâ balıklar var ama teknoloji ve teknikler geliştikçe akvaryumlar, içinde anemon, denizkestanesi, yengeç ve yılanlarla dolup taşan canlı mercan ve canlı kayaların bulunduğu küçük ölçekli birer ekosisteme dönüştü. Sonuç olarak çoğu Florida'daki 165 lisanslı avcı tarafından temin edilen mercan kayalıklarında yaşayan omurgasızlara yönelik git gide büyüyen bir pazar ortaya çıktı. Florida'nın Keys bölgesinde odaklanan ticaretin içinde olanlar, yeni lisanslar verilmediği ve her tür için özel kotalar olduğu için, pazarın sürdürebilinir olduğunu belirttiler. Ancak bilim insanları akvaryumcuların evlerinde yaratmaya çalıştığı ekosistemin, orijinalini tehlike altına aldığını söylüyor. Canlı mercan ticaretinin yarattığı ve artık uzun zamandır kabul edilen ekolojik etkinin yanı sıra, bu araştırmacılar omurgasızlara (bir akvaryumun içinde de tıpkı doğadaki gibi temizlik ve haşere kontrolü yapan canlılar) olan talebin büyüklüğü yüzünden bu ticaretin sürdürülemez hale gelebileceğini söylüyor. Roger Williams Üniversitesi ve New England Akvaryumu'ndan Deniz Biyologu Andrew Rhyne Florida'daki omurgasızları incelemiş. Rhyne, "Yakalanan omurgasız sayısı belli bir düzeye gelirse sürdürülemez boyuta gelebilir. Soru sınırın nerede olduğu konusu" diyor. Rhyne ve diğerleri, bir türün aşırı toplanması halinde tüm ekosistemin etkileneceğini söylüyor. Etçil ve otçul omurgasızlar olmadan bir resif yosunla kaplanabilir. Florida Balık ve Doğal Hayatı Koruma Komisyonu'ndan Biyolog Jessica McCawley, resiflerin tehdit altında olduğunu düşünmüyor. Geçen sene avlanma kurallarının düzenlenmesinde rol alan McCawley, "Bu toplayıcılar özel bir tür balıkçı. Çevreye ve balıkçılığın sürdürülebilirliğine çok duyarlıklar. Bize gelip 'Bize bazı düzenlemeler getirebilir misiniz?' diye sordular" diyor. Herkesin hemfikir olduğu nokta, akvaryumlarının popülerliğinin son 20 yılda artmasıyla beraber resiflerin değiştiği gerçeği. Bu akvaryumlar içinde ev ve ofislerde bulunan birkaç litrelik olanlar var ancak aynı zamanda yüzlerce veya binlerce litrelik olanlar da var. New York'un Riverhead bölgesindeki Atlantis Marine World'deki mercan kayalığı akvaryumu 75 bin 700 litre ve dünyanın en güzellerinden biri olarak kabul ediliyor. Evlere, iş yerlerine, hastanelere ve diğer kurumlara büyük resif akvaryumları inşa eden Reef Aquaria Design'ın sahibi Jeff Turner, bunların dekorasyondan ibaret olmadığını ve denize açılan eğitici bir pencere olduğunu söylüyor. Bu projeleri yürüten amatör ve profesyonel akvaryumcuların deniz ekosisteminin geleceği konusunda endişe duyduğunu belirtiyor. Amatörleri omurgasızlara çeken neden hem ekosistemin düzgün bir kopyasını oluşturma isteği hem de kimyasallara dayalı akvaryum temizleme araç ve malzemelerini daha az kullanma çabası. Ancak amatör akvaryumcular suyun kimyası ya da sıcaklığındaki en ufak değişikliklere bile duyarlı olan canlıları korumak konusunda usta değiller. Ölen omurgasızlar yerine de yenilerinin alınması gerekiyor. Uzun yıllardır akvaryumculuk yapan Eric Borneman, "Benim en fazla canımı sıkan şey bu canlıların her zaman harcanabilir olarak görülmesi. Omurgasızlar bir yerden bir yere taşınırken ve amatör akvaryumcuların ellerinde ölüm oranları çok yüksek" diyor. "Bu ölümleri ve doğadan sürekli piyasaya sürülen omurgasız ticaretini nasıl durdurabiliriz?" diye soruyor. New England Akvaryumu'nun Müdürü Michael Tlusty, Florida'da yüzlerce farklı türün yakalanmasına rağmen olayın ne kadar kapsamlı olduğunun bilinmediğini söylüyor. Rhyne ise, "Ekosistemin yarın ya da önümüzdeki yıl çökeceğini söylemiyoruz. Ancak 'Eyvah! Sonuncusunu da yakaladık' dememek için gerekli özeni göstermemiz gerekiyor."