Cumhurbaşkanı Karzai Hırçınlaşıyor

Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai'nin geçen günkü kontrolsüz konuşması kaygı vericiydi. Oysa Taliban'la savaşarak canlarını tehlikeye atan birliklerin hükümetlerine ve BM'ye yönelttiği saçma eleştiriler, Afganistan'ı istikrara kavuşturma çabalarını daha da çıkmaza sokuyor. Fakat dahası var. Obama'nın stratejisi, Taliban'ı yenmek kadar Afgan sivilleri korumayı ve onların yaşamını iyileştirmeyi de hedeflemektedir. Bu stratejiye olan narin kamuoyu desteği Kâbil'de güvenilir bir liderliğin olmasına bağlı. Bunu sağlayıp sağlayamayacağı uzun süredir zaten belirsiz olan Karzai'nin son demeçlerinin de pek fayda getirdiği söylenemez. Anlaşılan Karzai hatalarını kabul edip düzelteceğine, onu haksız yere eleştirdikleri gerekçesiyle başkalarını suçlamayı tercih ediyor. Karzai, geçen yıl ikinci başkanlık dönemini kazandıktan sonra, seçimlerde hile yapıldığını kerhen de olsa kabul etmişti. Geçen gün ise, görevlilere rüşvet vererek sonuçlarla oynayan "yabancıları" bundan sorumlu tuttu. Suçlular mı? Batılı elçilikler ve iki görevli: hilenin ortaya çıkarılmasına yardım eden BM'nin eski Afganistan özel temsilci yardımcısı Peter Galbraith ve AB seçim gözlemcilerinin başında bulunan Philippe Morillon. Karzai, the New York Times muhabirleri dâhil, Batılı gazetecileri de yanlış haber yapmakla suçladı ve Dışişleri Bakanı Hillary Rodham Clinton'u arayarak sözlerinin yalnızca basını hedef aldığı konusunda onu ikna etmeye çalıştı. Fakat mazeretleri inandırıcı olmadığı gibi suçlamaları da gülünçtü. Muhabirler doğru bildirmişlerdi: seçim gözetmenleri birçok kişinin birden fazla oy kullandığını ve bunların çoğunun Karzai lehine olduğunu saptadılar. Karzai, Taliban'a karşı savaşan Batılı güçlerin neredeyse "işgalci" durumuna geldiklerini de ileri sürdü. Oysa bu saçma iddia bir felaketle sonuçlanarak, Afganları Taliban'ın kucağına itebilir. Karzai yalnızca onu koruyan hükümetlerin değil, kendi halkının da aleyhinde davranıyor. Geçtiğimiz günlerde parlamentonun alt kanadı seçim yasasındaki bir değişikliği reddetti. Bu değişiklik, seçim hilelerini soruşturan ve geçen yılki olumsuzlukları ortaya çıkaran kurulun beş üyesinin beşini de kendisinin atamasına imkân tanıyordu. Kurulun üç üyesini halen BM atıyor. Obama ilk Kâbil gezisinde devlet teşkilatının etkinleştirilmesi, yolsuzluğun önlenmesi, hukuk devletinin geliştirilmesi ve asileri taraf değiştirmesi için bir plan yapılması konularında ağır davranıldığını belirtmiş, Karzai'yi şüphesiz zor durumda bırakmıştı. Fakat yüzde yüz haklıydı. Nitekim koalisyon güçleri şimdiye kadarki en büyük hedef olan Taliban kalesi Kandahar'a doğru ilerlerken sorunların daha da acil bir hal aldığını görebiliyoruz. Karzai'ye zaman zaman inceliksiz bir baskı uygulanmış olabilir, ancak bu, Bush'un yapmadığını yapan Obama'nın onu olumsuzluklardan sorumlu tutmasını haksız göstermez. Obama, Washington'un gerekirse onu devre dışı bırakacağını, yardımları ehil bakanlıklar aracılığıyla ulaştıracağını ve yerel yönetimlerin güçlenmesine yardım edeceğini açıklamalıdır. Karzai, ABD'yi Afganistan'dan göndermek isteyenlerin ekmeğine yağ sürüyor. Daha karmaşık olan bir sorunu basite indirgeyerek, Amerikalı askerlerin sırf onu iktidarda tutmak için feda edildiği düşüncesini uyandırıyor. Yani aslında hem Afganistan'ın geleceğini, hem de kendininkini karartıyor.