Eşitsizlik Tayland'ı Sarsıyor

BANGKOK - Toplam 145 bin Mercedes binek otomobilin bulunduğu Tayland'da, 75 bin köy var. Bu köylerin çoğunluğu yoksulluk içinde. Ülkede yaklaşık üç haftadır hükümet karşıtı gösteriler düzenleniyor. Bangkok'un sokaklarındaki lüks arabalar, taşradan gelen göstericilerin gürültülü megafonlarına yol vermek zorunda kalıyor. Başında şapkasıyla bir kamyonetin arkasında oturmakta olan, iki çocuk annesi 43 yaşındaki Thanida Paveen, protestolara katılmasına yol açan aydınlanma anını anlatıyor. Kırsal bölgede büyüyen ama şu anda Bangkok'ta yaşayan Thanida, şehrin dışındaki sanayi bölgelerinde çalışan fabrika işçilerine oda kiralıyor. Thanida, "Hep yoksul doğduğumuzu ve bunun böyle süreceğini düşünmüştüm. Ama sonra düşüncelerim değişti. Aristokrasiden gerçek bir demokrasiye geçmemiz gerekiyor" diyor. Bugünkü Tayland ile 1789 devriminin Fransa'sı arasında pek bir benzerlik yok. Tarihsel olarak, ülkede zengin-yoksul çatışması yaşanmadı. Gürültülü protestolara rağmen, ülkenin çoğu yerinde sükûnet var. Ancak eski kuşaklardan farklı olarak, Tayland'ın yoksulları artık durumlarını sessizce kabullenmiyor. Yoksullar gelir dağılımındaki büyük eşitsizliğe ve rüşvetçi polis teşkilatına karşı seslerini yükseltiyor. Ayrıca Bangkok'ta yöresel lehçeyle konuşanlara, özellikle ülkenin kuzeydoğusundan gelenlere karşı gösterilen küçümseyici tavırdan da şikâyetçiler. Yoksul Taylandlılar, çatışmayı hoş karşılamayan geleneksel tabuları bir kenara atıyor. Uzmanlara göre yüzyıllardır ülkedeki sosyal düzeni ayakta tutan saygı, hürmet ve nezaket gibi kavramlar giderek aşınıyor. Tayland, Asya'daki en adaletsiz gelir dağılımlarından birisine sahip. Dünya Bankası'na göre, ülkede zenginlerle yoksullar arasındaki uçurum Çin, Malezya, Filipinler ve Vietnam'da olduğundan daha büyük. Stanford Üniversitesi'nde konuk öğretim üyesi, Tayland'ın önde gelen siyaset bilimcilerinden Thitinan Pongsudhirak, "Toplumun daha önceleri ihmal edilen bir bölümü bilinçleniyor. Yoksullar geçmişte de memnuniyetsizdi. Ama o zamanlar örgütsüzdüler ve tutarlı bir gündemleri de yoktu" diyor. Göstericilerin bir araya gelmesinde teknoloji önemli bir rol oynadı. Göstericilere liderlik edenler, dar gelirli Taylandlıları ortak dava etrafında birleştirmek ve kasabalar ile köylerde yaşayanlara ulaşmak için, yöresel radyo istasyonları, SMS ve internetten faydalandı. Ortak sembol olarak kırmızı gömleği seçen göstericiler SMSle haberleşerek hükümet binaları, askeri üsler ve bankaların etrafında toplandı. Tayland her yıl sahillerine akın eden milyonlarca turisti çeken özelliklerinden birisini, yani sarsılmaz nezaket kültürünü kaybediyor gibi görünüyor. Kuzeydoğudaki bir bölgenin yerlisi olan 55 yaşındaki Pakawan Malayavech, kırmızı gömlekli göstericilerin arasından geçerken ülkedeki değişim hakkında yorumda bulunuyor. Genç yaşta ABD'ye göç eden ve dondurma kamyonu sürücülüğü de dâhil olmak üzere çeşitli ufak tefek işlerde çalışan Malayavech, emekli olduktan sonra 1999'da geri dönmüş. Geçmişe bakarak bir karşılaştırma yapınca, "Eskiden insanlar daha bağışlayıcıydı. Olanları hemen unuturlardı. Şimdiki kuşak Amerikalılara benziyor. Bir şey olunca anında karşılık veriyorlar" diyor.