Genç Terör Şüphelisi Zayıf Adalete Karşı

Obama yönetimi terör şüphelilerinin federal mahkemeler yerine askeri mahkemelerde yargılanmasının pratik ve adil olduğunu göstermek istiyorsa eğer, bunu ispat için çok kötü bir başlangıç yaptı. Adalet Bakanlığı ve Pentagon yetkilileri 2009 yılında kabul edilen Askeri Komisyon Kanunu'ndaki değişiklikler kapsamında yapılan ilk dava için çok rahatsız edici bir davayı seçtiler. Toronto doğumlu Guantánamo tutuklusu Ömer Kadir şimdi 23 yaşında. 15 yaşından beri tutuklu. İddialara göre Kadir, Afganistan'daki bir çatışma sırasında bir el bombası atıp Birinci Sınıf Çavuş Christopher Speer'ı ağır yaraladı. Kadir sadece önemsiz bir görgü tanığı değildi. 2003 yılında Pakistan güçleri tarafından öldürülen ve Osama bin Laden'ın yakınlarından olan babası tarafından beyni yıkanmıştı. Ancak bu yaz davası planlandığı gibi başlarsa, yıllardan sonra bir Batı ülkesi tarafından çocuk yaşta işlediği bir savaş suçundan yargılanan ilk kişi olacak. Bu dava Birleşmiş Milletler'den, sivil toplum kuruluşlarından ve insan hakları gruplarından eleştiri alıyor. Kadir'in tutuklanmasından sonra yaşadıkları hem Cenevre Sözleşmesi'nin hem de Uluslararası Çocuk Hakları Sözleşmesi ihlal ediyor. Guantánamo'daki ön duruşmada ortaya çıktığı kadarıyla, yakalandıktan sonra Afganistan'daki Bagram hapishanesindeki ilk sorgulaması sırasında çatışma sırasında aldığı yaralar yüzünden ağrı kesiciler almıştı ve sedyeye kelepçeli durumdaydı. Kadir'i sorgulayan ilk yetkili mahkemeye sadece "Sorgulayan Bir" olarak tanıtıldı. Sorgulayan Bir'in daha sonra bir başka davada tutsaklara işkenceden suçlu bulunduğu ortaya çıktı. Ömer Kadir'i konuşması için tecavüz ve ölümle tehdit etmiş. Bir başka görgü tanığı Kadir'i başında torba geçirilmiş ve elleri omuzları üstünden kelepçeli bir şekilde hücresinin duvarına asılı olarak gördüğünü belirtiyor. Başındaki torba çıkarıldığı zaman gencin ağladığını gördüğünü söylüyor. Ocak ayında Kanada Yüksek Mahkemesi, Kadir'in sorgulama metinlerini Amerikalı savcılarla paylaşan Kanadalı bir yetkiliyi kınadı. Mahkeme Kadir'in uykusuz bırakma dâhil olmak üzere çeşitli işkencelere maruz kaldığını ve avukat olmadan sorgulandığını belirtti. Kadir'in bu sorgulardan alınan ifadesinin mahkemeye kanıt olarak sunulup sunulmayacağı konusunda hâkimin birkaç hafta sonra karar vermesi bekleniyor. Ancak Savunma Bakanı Robert Gates'in askeri mahkemelerle ilgili yeni kuralları onaylamasından çok az bir süre sonra yapılan ön duruşma bile olumsuz bir izlenim elde etmemizi sağlıyor. Hâkim ve avukatlar yeni kurallara bakma olanağı bile bulamadılar. Yeni kurallar dönemindeki askeri mahkemelerden çok daha iyi ancak hâlâ bazı eksiklikler var. Bunlardan biri ise söylentilerin delil olarak kabul edilebilmesi. Ön duruşma sırasında Pentagon 4 gazetecinin bu ve benzer davaları takip etmelerini yasakladı. Nedeni ise internette kolayca bulunabilen ve yıllardır bilinen Sorgulayan Bir'in ismini açıklamalarıydı. Obama yönetiminin muhabirlere davaları takip etmeleri için izin vermesi gerekiyor. Ayrıca Kadir'in avukatlarıyla mahkeme dışı bir anlaşma konusunda ilerleme kaydedilmesi gerekiyor. Kadir'in el bombasını atıp atmadığı kesin değil. Bu konuda delil olsa bile tutukluğundaki tacizin ve onu olgun bir muhakeme yapmaktan alıkoyan çocuk statüsünün görmezden gelinmesi imkânsız. Kadir'in 8 yıldır yaşadıklarından sonra, kamu güvenliğini tehlikeye atmadan rehabilite edilmesi için ülkesine geri göndermek Çavuş Speer'e bir saygısızlık olarak görünmemeli.