Hindistan'da Kriket Rüşvetle Savaşıyor

Yeni Delhi - Üç sezon önce kurulan Hindistan Birinci Ligi kriket sporunu çekici hale getirmeyi başardı. Hindistan'ın kurumsal devleri takımları satın aldı. Bollywood yıldızları maçlara gelip hava kattı. Sporun hayranları ise Mumbai'den Dubai'ye ve New Jersey'e, televizyon kilitlenip ligi takip ettiler. Tüm bunların sonunda ligin toplam değeri 4 milyar dolardan fazlaya yükseldi. Birçok Hintli için IPL olarak bilinen lig kendine güvenen, yeni ve dinamik bir Hindistan'ın sembolü haline geldi. Ancak haftalar süren rüşvet ve görevi kötüye kullanma suçlamalarından sonra bir bakanın istifası ve ligin karizmatik başkanının açığa alınmasından sonra lig başka bir olgunun sembolü haline gelmeye başladı. Lig artık eski ve çoğunlukla yozlaşmış politika ve ticaretteki seçkinlerin hâlâ egemen olduğunun bir göstergesi. India Today dergisinin baş editörü Aroon Purie geçenlerde bir makalesinde, "Hindistan'ın en büyük şansızlığı IPL gibi projeler kendi başarılarının kurbanı oluyorlar" diye yazdı. "Özellikle yüklü miktarda para işin içine girince, yolsuzluk kaçınılmaz oluyor" diye ekledi. Kriket dünyanın büyük bir çoğunluğunun anlam veremediği bir spor. Ancak Hindistan'da kriket ulusal bir tutku ve bu yüzden skandalın etkisi bu kadar büyük. Vergi müfettişleri ligin hesaplarına el koydu ve sporun ülkedeki en yetkili kuruluşu Kriket Kontrol Heyeti önümüzdeki günlerde açığa alınan lig başkanı Lalit Kumar Modi hakkında önemli bir toplantı yapacak. Heyete yakın kaynaklara göre yenilikçi Mori ligi demir yumrukla yönetti. Ancak aynı zamanda takımlardan gizli hisse alarak veya televizyon kanallarından ücretlerle hem kendini hem de aile üyelerini zengin etti. Öte yandan heyet de zor durumda. Bir sivil toplum örgütü olan heyet ülkenin en güçlü siyasetçilerinin etkisi altında. Bu siyasetçiler arasında muhalefet Bharatiya Janata Parti'sinin (BJP) önemli liderlerinden Arun Jaitley ve Tarım Bakanı Sharad Pawar da bulunuyor. Birçok yorumcuya göre heyetin Modi'nin faaliyetlerinden tamamen habersiz olması imkânsız. Modi yanlış bir şey yapmadığını söylüyor. Skandal ortaya çıkmadan önce bile heyet şeffaf olmadığı ve üyelerin çıkar çatışması yaşadığı suçlamalarıyla karşılaşıyordu. Hatta bir üye aynı zamanda bir IPL takımının sahibi. Siyasetçiler sporu on yıllardır etkiliyor. Ulusal ve bölgesel olarak birbiriyle karşılaşan eyalet takımlarından öne çıkan sporcular milli takıma seçiliyor. Her eyalette bir kriket derneği var ve genelde bunun başında ya eyaletin lideri veya başka etkili bir siyasetçi var. En az 6 eyalette kriket derneğinin başında bir siyasetçi var. Uzun zamandır kriket muhabirliği yapan G. Rajaraman, siyaset ve spor arasındaki ilişkinin başlarda olumlu olduğunu söylüyor. Takımların kaynak elde etmesi için siyasiler yardım ediyordu. Ancak krikete paranın girmesiyle beraber durum değişti. 1990'larda televizyonun spora girmesi ve sonra IPL'nin yaratılması bir anda birçok politikacının sporu etkilemek için birbiriyle rekabet etmesine yol açtı. Tarım Bakanı Pawar 2005 yılında heyetin başına geçti ve Modi'yi kendi adamı olarak yanına aldı. Bir zamanlar ABD'de yaşadığı için Modi NBA gibi ticari liglerin yıldızları ve takımları pazarlayarak hayran kitlesi yaratıp para kazandığını biliyordu. Avrupa futbolu, özellikle de İngiliz Ligi zaten Asya'da televizyonlarda seyredilebiliyordu. Ayrıca yükselen Hintli orta sınıf da sporun eğlenceli bir zaman geçirme faaliyeti olduğunu keşfediyordu. R ajaraman, "Modi bunu gördü ve 'Kendi ikonlarımızı yaratmamız gerekiyor' dedi" diye konuşuyor. Modi IPL'yi bir televizyon ürünü olarak düzenledi. Sporun formatını değiştirecek bir veya birkaç gün süren normal bir oyunu televizyona uygun olsun diye 3 saate düşürdü. Bu birçok kriket hayranını öfkelendirdi. Modi ayrıca amigo kızlar ve film yıldızlarını da spora soktu. Bollywood'un en büyük yıldızı Shah Rukh Khan bir takıma ortak oldu. Hayranlar ise mankenler, ünlüler ve sporcularla biraz zaman geçirebilmek için yüzlerce dolar ödemeye başladı. İnternet siteleri bir anda kriket partilerinin fotoğrafları ve hangi yıldızın hangi maça gittiği haberleri ile dolmaya başladı. Rajaraman, "Birçok kadın maçları izlemeye başladı. Shah Rukh Khan'ın maçın sonunda ne yaptığını veya hangi yeni T-shirt'ü giydiğini görmek isteyen birçok insan var" diyor. Kriket ile ilgili bir kitap yazan tarihçi Ramachandra Guha, IPL'nin yolsuzluk ve yoksulluktan sıkılan Hint orta sınıfın umutlarının ve yabancılaşmasının simgesi haline geldiğini söylüyor. Ancak her eyalete bir takım vermek yerine en zengin şehirlere konuşlanmalarının toplumdaki derin eşitsizliği yansıttığını belirtiyor. "Ekonomik olarak gelişen Hindistan'ı yansıtıyor. Kısalda yaşayan 800 milyon Hintliden kendisini soyutluyor" diyor.