Paraları Kanla Ödenen Gazeteciler

Khimki, Rusya - Mikhail Beketov uyarılmıştı ancak yazmayı bırakmadı. Şüpheli toprak anlaşmalarını, sahte kredileri, rüşvetten elde edilen gelirleri. Moskova'nın bu mahallesindeki yaygın olan rüşvetle ilgili bütün kanıtları gazetesine taşıdı. Beketov son köşe yazılarından birisinde, "Geçtiğimiz baharda şehrin yönetimini istifaya çağırdım. Birkaç gün sonra arabam havaya uçuruldu. Karşıma başka ne çıkacak?" diyordu. Bu yazısından kısa zaman sonra evinin önünde feci şekilde dövülüp kanlar içinde karın üzerinde bırakıldı. Parmakları ezilmişti. Daha sonra 3 tanesinin kesilmesi gerekti. Bacaklarından biri de aldığı yaralardan dolayı kesildi. Şimdi 52 yaşında olan Beketov tekerlekli sandalyeye mahkûm ve beyni o kadar hasar görmüş ki basit cümleler bile kuramıyor. Polis olayı derinlemesine soruşturacağına söz verdi ancak pek de bir şey yapmadı. Sokak kameralarının kayıtları göz ardı edildi. Komşularla konuşulmadı. Yetkililer ve bölge sakinleri ile yapılan mülakatlara göre, siyasetçilerin Beketov'a karşı memnuniyetsizliği ile ilgili bilgiler "doğrulanmamış" farz edildi.
Dokunulmazlık Kültürü
Beketov'un koruma talebini defalarca reddeden savcılar davayı aldı ancak pek bir ilerleme kaydedemediler. Beketov'un yakın meslektaşları gazetecinin haberlerinden hangi yetkililerin en fazla zarara uğradığı konusunda konuşmak istediler. Ancak kimse onlara bunu sormadı. Olaydan 18 ay geçmesine rağmen hâlâ kimse tutuklanmadı. Saldırı aslında bölgedeki gazetecilere, insan hakları eylemcilerine ve muhalif siyasetçilere karşı düzenlenen çözülemeyen bir dizi şiddet olayının ilkiydi. Bu bölge Moskova'nın varoşlarını kaplıyor ancak şehir merkezini değil. Sorumluların bulunması nadiren gerçekleşiyor. Gözdağı vermek amaçlı bu türde saldırılar ve savcıların medya organlarını ya da kâr amacı gütmeyen grupları kapatma çabaları caydırıcı bir rol görüyor. Birkaç olayda ise kiralık katiller bile işin içine sokuldu. Rüşvet Rusya'da çok yaygın ve devlet kurumları iyi çalışmıyor. Ancak gazetecilerin çoğu ve kâr amacı gütmeyen gruplar bu sorunun içerisine derinlemesine girip araştırma yapmaktan çekiniyorlar. Rusya'daki bu dokunulmazlık kültürü, ülkenin Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bu yana geçen 20 yıl boyunca kanunları uygulamadaki başarısızlığının belirgin bir örneğini oluşturuyor. Rusya Devlet Başkanı Dmitri A. Medvedev ülkenin "yasal umursamazlığından" dolayı üzüntüsünü dile getiriyor. Ancak Medvedev ve Başbakan Vladimir V. Putin yönetimi altında da bu devam etti. Ve bundan büyük fayda görenler de yönetimdeki partinin politikacıları. Sovyetlerin Afganistan'daki savaşında 40'ıncı Ordunun komutanlığını yapan Boris Gromov şimdi Moskova bölgesinin valisi. Muhaliflerine göre Gromov bölgeyi bir general mantığıyla yönetiyor. Putin tarafından atanan Gromov, Khimki Belediye Başkanı Vladimir Strelchenko da dâhil olmak üzere altındaki yerel yönetimlere Afganistan'dan silah arkadaşlarını atadı. Beketov gazetesi Khimkinskaya Pravda'yı (Khimki Gerçeği) 2006 yılında kurdu. Genellikle Putin'in iktidardaki partisi Birleşik Rusya'nın üyeleri olan yerel yetkililer arasında rüşvet olarak algıladığı şeylerle ilgili düzenli yazılar yazdı.
Bir İfşanın Yankısı
İkinci Dünya Savaşı'nda ölen Sovyet pilotlarının küllerinin olduğu heykelin yol genişletme çalışmaları kapsamında yıkılmasını haber yapması Beketov'a ulusal ün kazandırdı. Moskova'ya şaşırtıcı bir şekilde yakın olduğu halde el değmemiş kalabilen Khimki Ormanı konusunda çok sayıda haber yazdı. Yerel belediye kimseye haber vermeden meşe ağaçları, geyik ve yaban domuzlarıyla ünlü bu ormanın içinden St. Petersburg'a giden bir otoban geçirme planları yapıyordu. Beketov yetkililerin projeden gizlice kâr sağladığından şüpheleniyordu. Eleştirilere alışık olmayan yerel yetkililer açıkça Beketov'a saldırmaya başladılar. Gazeteci tehdit telefonları aldı. Adli yetkililerden yardım istedi ancak meslektaşları taleplerinin geri çevrildiğini söylüyor. Bir gün eve döndüğünde kapının önünde köpeğini ölü buldu. Derken arabasını havaya uçurdular. Patlamayı soruşturmak yerine, savcılar onun gazetesine karşı suç duyurusunda bulundular. Beketov arkadaşlarına bir belediye yetkilisinin yazıları yüzünden onu uyardığını anlattı. 2008 Kasım'ında evinin hemen dışında muhtemelen birden fazla kişi tarafından saldırıya uğradı. Moskova bölgesi Soruşturma Komitesi Savcılık Ofisi Sözcüsü Yuliya Zhukova, savcılığın çok detaylı bir soruşturma yürüttüğünü ancak kanıt yetersizliğinden askıya almak zorunda kaldığını söylüyor. Polis yetkililerinin ilerleme kaydetmek için Beketov'u sorgulaması gerektiğini ancak bunun doktorları tarafından engellendiğini belirtiyor. Beketov saldırıdan beri konuşamıyor. Bu makale için Vali Gromov ve Belediye Başkanı Strelchenko ile görüşme talebi reddedildi. Saldırıdan sonra Strelchenko olayla ilgisinin olmadığını belirtti. Ancak aynı zamanda olayın çok fazla dikkat çektiği konusunda da şikâyet etti. "Mikhail'in başına gelenlerin iyi olduğunu söylemiyorum. Ancak gerçekle gerçek olmayanın da ayırt edilmesini istiyorum" diyor. Khimki'nin kuzeyinde bulunan Solnechnogorsk bölgesindeki Solnechnogorsk Forum isimli gazetede yerel siyasetçilerin iktidarda kalabilmek için seçimleri nasıl tamamen kaldırmaya çalıştığı yazıldı. Gazetenin editörü Yuri Graçev 73 yaşında. Şubat 2009'da evinden çıktığı sırada birkaç kişinin saldırısına uğradı. Ağır bir beyin sarsıntısı geçiren ve burnu kırılan Graçev 1 ay yoğun bakımda kaldı. Polis yetkilileri önce onun sarhoş olup kaldırıma düştüğünü söyledi. Daha sonra bir kapkaç kurbanı olduğu açıklandı ki bu saldırıda hırsızlar sadece gazetenin bir sonraki sayısında yer alacak yazıların bulunduğu bir dosyayı çalmışlardı. Kapkaççılar bulunamadı. İktidar partisinden siyasetçiler saldırının Graçev'in çalışmalarıyla bir ilgisi olmadığını söylediler. Yerel parti lideri ve Afganistan savaşı gazisi Nikolai Bozhko, "Belki serserilerdi. Belki de sadece şansızdı" diyor. "Birinin ona karşı saldırı emri verdiğine inanmıyorum" diye konuşuyor.

Gazeteye Karalama Soruşturması
Saldırı konusunda ilerleme sağlayamayan savcılar, onun yerine Solnechnogorsk Forum'a karşı karalama yaptığına dair kanıt buldular. Gazeteyi kapamaya yönelik suç duyurusunda bulundular. Khimki'de ise Beketov'un çalışmalarını devam ettirmek için yeni bir muhalif gazete Khimki Bizim Evimiz kuruldu. 50 yaşındaki editör Igor Belousov oldukça dindar bir kişi. Gazetesinde Rus Ortodoks dini takvimini yayınlıyor. Daha önceden üst düzey bir belediye yetkilisiyken rüşvetin çok yaygın olduğu gerekçesiyle istifa etmiş. Yayınların başlamasının üzerinden çok geçmeden Belousov savcılar ve Strelchenko tarafından karalama yapmakla suçlandı. Şubat ayında polis onu kokain sattığı gerekçesiyle tutukladı. Mahkeme kayıtları davanın bir uyuşturucu dağıtıcısının ifadesine dayandığını ve bu satıcının da sözde suçla ilgili en temel detayları bile hatırlayamadığını gösteriyor. Belousov, "Burada eskiden çok sayıda gazeteci vardı ama hepsi çok çekti ve bu işi bıraktılar" diyor. "Bir tek ben kalmıştım. Ancak ben de pes ediyorum" diyor.