Eğlenceli Sınır Bölgesi Artık Korkutuyor

Tıjuana, Meksika - Şiddete, gerilime ve rekor sıcaklıklara teslim olarak çok güzel bir yer olmaktan çıkan sınır, artık en sevimsiz döneminde. Amerikalılar eskiden ABD-Meksika sınırını, yaramazlık yapılacak bir oyun sahası olarak görürlerdi. Sınır şimdilerde, birbirlerine vahşice saldıran uyuşturucu çeteleri, iki ateş arasında kalan turistler ve çölü geçip kuzeye gitmek için kurşunlara ve sıcağa göğüs geren Meksikalı işçilerle anılıyor. Bu arada, Ulusal Muhafızlar sınır devriyesi olarak görev yapmaya hazırlanıyor. Bütün bu gelişmeler eskiden iki ülkenin buluşma noktası olan, kültürlerin genelde bolca tekila içerek de olsa kaynaştığı bir kaçış bölgesinde gerçekleşiyor. Sınırda kaybedilen şeylerden birisi de kuşaklar boyunca oluşan, iyi belgelenmiş ama an itibarıyla giderek çöken bir yaşam tarzı. Toplam 3 bin kilometrelik sınır, yıllarca hem eğlence peşinde koşan Amerikalıların hem de çaresizce iş arayan Meksikalıların geçtiği bir alacakaranlık kuşağıydı. Burası ne tümüyle Meksika'ya ne de Kuzeye ait. Bir tutam şiddet ve günaha çağrı, daima bölgenin cazibesinin bir parçasıydı. Modern zamanlardaki hikâye, ABD'nin İçki Yasağı ile başlar. Meksika o dönemde, susamış Amerikalıların ucuz ve yasal içki almaya gittiği bir yerdi. Ucuz içkinin cazibesi yerini zamanla şipşak boşanmalara, köpek yarışlarına, striptize, kumar makinelerine ve bazen babaların oğullarıyla beraber gittiği genelevlere bıraktı. Ayrıca hem tıbbi hem de yasadışı olmak üzere bolca ilaç satın alınıyordu. İkinci Dünya Savaşı döneminde izne çıkan askerler ve savaş sonrasında müzik, macera ve seks peşinde koşan bir kuşak, sınırdaki piyasayı büyüttü. Meksika 1960'larda ABD'nin esrar ve eroin tedarikçisi konumunu sağlamlaştırdı. Gelişen yasal ve yasadışı ticaret, polisler ve siyasetçilerce desteklendi. Ancak eskiden masumları esirgeyen çatışma kuralları ihlal edilmeye başlandı. Bugünlerde her şey mümkün. Orson Welles, 1958'de çektiği kara film klasiği "Bitmeyen Balayı (Touch of Evil)" için bu sınırı kullandı. Cormac McCarthy'nin 1990'larda yazdığı "Sınır" adlı roman üçlemesi de aynı yerde geçiyordu. Sınırın ruhu, kitaplardaki macera öykülerine ve acıklı aşk ilişkilerine sinmişti. Fakat yönetmenlerin veya yazarların eserleri, bugün gerçek hayatta yaşanan toplu katliamlarla yarışamaz. Meksikalı yetkililere meydan okuyup egemenlik savaşına giren uyuşturucu çetelerinin üyeleri, otomatik tüfeklerinin tetiğine tereddüt etmeden basıp insan öldürüyor. Eskiden sınıra renk katan yaramazlıklar artık masum kalıyor. Bir zamanlar burada cirit atan fahişeler, kadın satıcıları ve dolandırıcılar, diğer herkes gibi dehşet içinde. Bol para harcayan turistleri karşılayan Meksika sınır muhafızlarının sıcak gülüşleri, yerini tel örgülere ve silahlı ABD askerlerine bırakıyor. Bunlar olurken, sınırın müdavimleri en çok iki ülke arasındaki gidiş gelişler için kaygılanıyorlar. Yoksul Meksikalılar ile ölçüsüzce para harcayan Amerikalılar arasındaki ilişki eşitsiz ve sömürü yüklü olmakla birlikte, zaman içinde iki ülkenin insanlarının birbirlerini belli bir ölçüde tanımasını sağladı. Zamanının yarısını sanata destek verdiği Los Angeles'ta, diğer yarısını da kültür merkezi işlettiği Tijuana'da geçiren Luis Ituarte, üzüntüsünü "İki taraf arasında eskiden var olan ilişki koptu" diye belirterek ekliyor, "Eskiden çok kaynaşmıştık. San Diego'da oturan gençler, geceleri Meksika'ya geçerdi. Tijuana'daki gençliğimde, geceleri hep San Diego'ya giderdim. Karşı taraftaki insanları tanımalısınız". Yükselen şiddet, sınırdaki turizmi kötü etkiledi. Dışişleri Bakanlığı'nın son seyahat uyarısında, güpegündüz yaşanan silahlı çatışmalardan söz ediliyor. Tijuana ve Juárez, Amerikalılar için özellikle ölümcül yerler olarak gösteriliyor. Bir zamanlar San Diego ve Tijuana'yı birleştiren Dostluk Parkı'nda her iki taraftan insanlar piknik yaparlardı. Şimdi ise, Meksikalıları ve Amerikalıları birbirinden ayıran duvarlar parkı ikiyi bölmüş. Ama her şey iç karartıcı değil. Büyük uluslararası markaların montaj fabrikaları (maquiladora) çalışmaya devam ediyor. Hâlâ açık olan sanat müzelerine, sınır boyunca lüks konut projelerine ve şık iş merkezlerine rastlanıyor. Sınırın en sorunlu kısımları arasında gidip gelirken, gazetecilerin bile sorgulandığını gördüm. Yakın zamanda, Amerikalı bir memur bana "Oraya gitmek istediğinden emin misin?" diye sordu.