Eski Dostlar Düşman Oldu

MOSKOVA -Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr G. Lukaşenko'yla ilgili yapılan yeni bir belgesel, onu Hitler ve Stalin'e hayran, beceriksiz bir despot olarak resmediyor. Filmde, bocalamakta olan ülkesinin Sovyetler Birliği zamanında kalmasını isteyen Lukaşenko, siyasi rakiplerini öldürtüyor, gazetecileri susturuyor ve seçimlere hile karıştırıyor. İnsan hakları grupları ve Batılı hükümetler, yıllardır benzer suçlamalarda bulunuyor. Ama Lukaşenko'ya karşı yapılan bu son eleştiri, beklenmedik bir kaynaktan geldi: Rusya devlet televizyonu. Belgesel, Rusya ve komşusu Belarus arasında son zamanlarda patlak veren propaganda savaşının bir bölümünü kapsıyor. Bu iki eski Sovyet cumhuriyeti, bir zamanlar öyle yakındı ki, birleşme yolunda ilerliyorlardı. "Baba" adlı belgesel, Haziran ayında Rusya'daki NTV televizyonunda yayınlanınca, ilişkilerin iyice kötüleştiğini göstermiş oldu. Son uyuşmazlık, Haziran ayında yaşanan doğal gaz fiyatları konusundaki anlaşmazlıkla patlak verdi. Ve Rusya'nın Başbakanı Vladimir V. Putin'in en favori projesi olan Belarus, Rusya ve Kazakistan arasında planlanmış gümrük birliğinin, Lukaşenko tarafından bozulmasıyla da devam etti. Lukaşenko, görünüşte Moskova'nın teşvik ettiği kanlı isyanlardan sonra Nisan ayında devrilen eski Kırgızistan Cumhurbaşkanı Kurmanbek S. Bakiyev'e kapılarını açtı. Ayrıca Gürcistan'daki ayrılıkçı Abhazya ve Güney Otesya'nın bağımsızlığını tanıma konusunda da Kremlin'i izlemedi. Rus muhalefet lideri Vladimir Ryzhkov, geçen ay Ekho Moskvy radyosunda yaptığı açıklamada, "Karşılığında hiçbir şey yapmadan çok büyük miktarda parasal destek aldı. Bu parayla da Belarus'un ekonomisini, ekonomik büyümesini ve halkının refahını destekleyebildi. Görünen o ki Rus yönetimi desteği kesmeye karar verdi" dedi. Putin, medya kampanyasının önemsemediğini söylüyor. Putin, "Ben ortada bir medya savaşı görmüyorum. Belki de son zamanlarda düzenli yayınlar veya elektronik medyayı takip etmediğimden öyle geliyordur" dedi. Ancak Lukaşenko'dan bahsederken, Putin daha az çelişkili konuşuyor. "Konu paraya veya enerji kaynaklarına gelince, herkes Rusya'dan bedava bir şeyler almak istiyor. Alamayınca da öfkeleniyorlar" diyor Rusya'nın başbakanı. "Baba" belgeselinin içeriği Belarus hakkında Batılı insan hakları raporlarını andırıyor. Benzer raporlar Rusya için de var. Belgeselde, yıllar içinde ülkede kaybolan veya öldürülen muhalefet liderleri ve hükümet karşıtı protestocuların polis tarafından dövülmesi görülebiliyor. Ayrıca Lukaşenko'nun askeri üniformayla görüntüleri ve devlet çiftliklerini teftişi de belgeselde görülebiliyor. Belgeseli sunan kişi bir ara, "S.S.C.B.'den bu yana çok az şey değişti" diyor. Belgeseli, Belarus'ta sadece uydu anteni olanlar izleyebildi. Ancak YouTube'dan da kolayca izlenebiliyor. Belarus'tan muhalefet lideri Andrei Sannikov, insanların belgeseli kopyalayıp birbirlerine dağıttıklarını söylüyor. Lukaşenko, belgeselin kendisini "rencide ettiğini" söyledi. Web sitesinde yer alan bir ifadede, "Bunun yapılması emrini kimin verdiğini, bu süreçleri kimin yönettiğini iyi biliyorum" diye belirtiyor. Kısa süre sonra, Rus muhalefetinin Putin'le ilgili yazdığı son derece eleştirel bir rapordan alıntılar, Belarus'un devlet gazetelerinden birinde yayınlandı. Gazetedeki yorumlardan birinde, "Vahşet Rus toplumunun normu haline geldi" yazıyordu.