Yeni Bir Hap Yeni Bir Devrim

Dünyada kürtaj konusunda on yıllardan beri yaşanan kördüğüm, fiyatı bir dolardan az olan küçük beyaz haplarla aşılabilir mi? Bu mümkün görünüyor çünkü bu haplar kürtaj konusunda özellikle yoksul ülkelerde dünya çapında bir devrim yaratmaya başlıyor. Bu devrimin sonucunda, her yıl on binlerce kadının hayatı kurtulabilir. Kürtajların yüzde 83'ü, gelişmekte olan ülkelerde yapılıyor. Bu ülkelerdeki kötü sterilizasyon koşulları ve yetersiz eğitim, kürtaj işlemini tehlikeli hale getiriyor. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, kürtajdan kaynaklanan sorunlar yüzünden yılda yaklaşık 70 bin kadın hayatını kaybediyor. Ancak araştırmacılar güvenli, ucuz ve devletler tarafından engellenmesi çok zor olan yeni bir seçenek keşfediyor: Misoprostol. Aslında bu ilaç mide ülserini önlemek için geliştirilmiş. Üreme sağlığı üzerine çalışan, Gynuity Sağlık Projeleri adlı kar amacı gütmeyen örgütün başkanı Doktor Beverly Winikoff, "Kendimi, nükleer bombayı icat eden insanlar gibi hissediyorum. Bu teknoloji dünya çapında yankı uyandıracak" diyor. İlaç kullanımı içeren bu yaklaşıma, "tıbbi kürtaj" deniyor. İşlem sırasında, ABD ve Avrupa'da genelde iki grup "M" hapı alınıyor. İlki, eskiden RU-486 olarak bilinen "mifepristone". Bir veya iki gün sonra da misoprostol alınıyor. İlaçlar hamileliğin başlarında birlikte kullanıldığında, yüzde 95 olasılıkla düşük yaptırıyor. Dünyanın çoğu yerinde mifepristone bulmak zor çünkü bu ilaç sadece düşük yaptırmak için kullanılıyor. Buna karşılık, kolayca bulunabilen ve ülser için de kullanılan misoprostolu yasaklamak zor. Bu ilaç, doğum sonrası kanama geçiren kadınların hayatını kurtarabiliyor. Misoprostolun kürtajla ilişkisi konusunda ne düşünülürse düşünülsün, ilaç aynı zamanda doğum sonrası kanamalarında hayat kurtarıyor. Araştırmacılar, kadınlar yalnızca misoprostolu kullandığında ilacın başarısının yüzde 80 ile 85 arası bir düzeye gerilediğini buldu. Bunun az olduğunu düşünebilirsiniz. Ama Winikoff'a göre bu ilaç, genelde kadınların denediği diğer seçeneklerden çok daha iyi ve güvenli. Dünyanın 43 ülkesinde kadınlara üreme sağlığı hizmeti veren Marie Stopes International adlı yardım örgütünün Başkanı Dana Hovig, "Tıbbi kürtaj, kadın üreme sağlığı açısından bir devrim. Kadınların hayatını kurtaran bu yöntem, çok düşük maliyetli ve güvenli kürtajı ulaşılabilir hale getirecek" diyor. Tıbbi kürtaj, doğal olanından farksız bir düşük yaptırıyor. Kadınların, başarısız bir düşük denemesinden sonra hastaneye başvurduğunda tutuklanma tehdidi yaşadıkları ülkeler için, bu önemli bir ayrıntı. Kadınlar doğal düşük sırasında karşılaştıklarından daha büyük risklerle karşılaşmayacak. İlacı kullandıktan sonra aslında hamile olmadığı anlaşılan kadınlara yönelik, bilinen bir tehlike yok. Tek ciddi dezavantaj, misoprostolun tahminen yüzde 1 oranında doğum kusurlarına yol açtığına dair kuşku. Ama bu yalnızca, ilaç başarısız olup hamilelik devam ettiğinde gerçekleşiyor. ABD'de her sekiz kürtajdan biri hapla yapılıyor. Bunun bir nedeni, yasaya göre mifepristone hapının ancak kliniklerde alınabilmesi. Dünyada tıbbi kürtaj sayısı hızla artıyor. Marie Stopes International'a göre, İskoçya'daki kürtajların yüzde 70'i tıbbi kürtaj. Tıbbi kürtajın hamileliğin hangi aşamasına kadar yapılabildiği net değil. Winikoff, "Basit bir sorun gibi görünüyor ama öyle değil" diyor. Winikoff, tıbbi kürtajın bazı dozajlarda "hamleliğin başından sonuna kadar" etkili olduğunu söylüyor. Ancak geç aşamada yapılan kürtajların güvenlik derecesi ve etkinliği hâlâ araştırılmayı bekliyor. ABD'de bu haplar, hamileliğin dokuzuncu haftasına kadar alınabilirken, İngiltere'de yataklı hastalara 24'üncü haftaya kadar izin tanınıyor. Bu hapların kürtajla ilgili siyasi çatışmalar açısından anlamı ne? Kürtaja şiddetle karşı çıkanlar, hamileliğin hangi yöntemle sonlandırıldığını önemsemiyor. Sanırım fanatik olmayan kürtaj karşıtları, bu hapları evde kullanmanın, cerrahi kürtajdan daha doğal olduğunu anlayacaktır. Bu da yöntemi biraz daha kabul edilebilir kılacak. Her koşulda, tıbbi kürtaja yasak koymak zor olacaktır. Hintli şirketler mifepristone ve misoprostolu büyük miktarda üretiyor. Plastik ambalajda birlikte satılan ve fiyatı 5 dolardan az olan ilaçlar, her yere gönderilebiliyor. Ayrıca misoprostolu internet sitelerinden Delhi'deki reçetesiz ilaç satıcılarına kadar her yerde bulmak mümkün. Hindistan'da hapın tanesi birkaç kuruşa satılıyor. Misoprostol muhtemelen daha da kolay bulunacak. Dünya Sağlık Örgütü geçen yıl, ilacın düşük ve tamamlanmamış kürtaj tedavilerinde de "temel ilaç" olarak kullanılmasına karar verdi. Brezilya ve başka bazı ülkeler, kürtaj amacıyla kullanıldığı için misoprostole erişimi zorlaştırdı. Ama misoprostole erişimi zorlaştırmak, çok daha fazla sayıda kadının kanamadan dolayı ölmesine yol açacak. Dünyanın her yerindeki kadınlar birkaç hapın neler başarabildiğini öğrenince, siyasetçilerin bu jinekolojik devrimi durdurması zorlaşacaktır.