Para Ödemeden Lüks İçinde Bir Yaşam

LOS ALTOS, California - Şehrin ücra bölgelerinde işçi sınıfı arasında başlayan ve orta sınıfın yaşadığı banliyölere hızla yayılan emlak fiyaskosu, artık Silikon Vadisi gibi seçkin bir semtte üst sınıflara da sirayet etti. İster esa s ikametgâhl a r ı , ister ikinci evleri, isterse yatırım amaçlı aldıkları ev olsun, zenginler, mortgage ödemelerini büyük oranda bıraktılar. Hatta temerrüte düşen zenginlerin sayısı, nüfusun geri kalanını bir hayli aştı. Emlak analiz firması CoreLogic'in The New York Times için hazırladığı rapora göre, 1 milyon doları aşan kredi alan yedi ev sahibinden en az bir tanesi borcunu ödememiş. Buna karşılık daha az savurganlık yapan ev sahiplerinin ayakta kalmaları daha muhtemel görünüyor. Bir milyon doların altında alınan 12 mortgage'dan sadece bir tanesinin borcu geciktirilmiş. CoreLogic verileri, zenginlerin çoğunun finansal açıdan değer kaybeden mülklerini, aynı kötü bir yatırımda yapacakları gibi, bilinçli bir şekilde elden çıkardıklarını gösteriyor. CoreLogic'in üst düzey ekonomisti Sam Khater, "Zenginler farklı: Onlar daha insafsız" diyor. Los Altos'ta beş ipotekli gayrimenkul, yasal duyuruların yer aldığı haftalık gazete Los Altos Town Crier'ın son sayısında açık arttırma listesine yazıldı. Bunlardan en yükseği 2,8 milyon dolar olmak üzere dördünün 1 milyon dolardan fazla olan mortgage borcu ödenmemiş. Las Vegas'ta uzun süredir lüks ürünler ticareti ile uğraşan Ken Lowman, Haziran ayında aracılığını yaptığı 11 satıştan dördünün sorunlu gayrimenkuller olduğunu söylüyor. Lowman, "Daha önce bu kadar çok zenginin iflas ettiğini görmemiştim. Planlarını maaşları artmaya devam edecekmiş gibi, emlak fiyatları hiç düşmeyecekmiş gibi, olabilecek en iyi senaryoya göre yapıyorlar. Çoğunun bir B planı yok" diyor. Lowman, "Borcunu ödemeyen ev sahipleri genellikle evlerinde kalabildikleri kadar kalıyorlar. Çıkmayı reddediyorlar" diye ekliyor. Los Altos'ta ortalama ev fiyatlarının 1,5 milyon dolar olması kenti ABD'nin en pahalı şehri yapıyor. Son dönemde şehirde açık arttırmaya çıkan evlerden bazıları hâlâ dolu. Kapıyı açan insanlar durumlarını açıklamaya gönülsüz davranıyor. Borç verenler, kendi evlerinin değerinden daha fazla borçları olan yaklaşık 11 milyon ev sahibinden çoğunun, özellikle emlak pazarı tekrar zayıflamaya başlarsa, kaçmasından korkuyor. Analist Khater, "Yüksek gelire sahip olanların başları sıkışınca dayanacak başka kaynakları var. Diğer herkesten daha hızlı bir şekilde borçlanmaları, bunu bilinçli bir şekilde yaptıklarına işaret ediyor" diyor. Gelir düzeyi yüksek olan büyük bir çoğunluk ise doğal olarak mortgage borçlarını ödemeye devam ediyor. Ancak onlar da diğer şeylerden kesiyor. Los Altos'un bir zamanlar canlı şehir merkezi şimdi boş mağazaların önündeki çukurlar ile dolu. Hafta içi, gün ortasında dertli bir ev sahibi mutfak masasının üzerindeki dizüstü bilgisayarının üzerine eğilmiş borçlarının altından kalmanın yollarını arıyordu. 13 yılı aşkın bir zamanda sermayeden yüz binlerce dolar para yiyen beş odalı evi açık arttırmada satılacaktı. Geçen yıl en son işi de (daha önce birkaç iş batırmıştı) "küresel erime" olarak adlandırdığı bir şekilde battıktan sonra ayda 9 bin dolarlık ödemelerini yapamadığını söylüyor. Adam, "Artık küçülmeye gideceğim" diyordu.