Terapistin Kanepesinde Hayat

Dünyada psikanalizden geçmiş en ünlü insanlardan biri belki de Woody Allen'dır. Ünlü yönetmen 1993'te sevgilisinin kızıyla kaçınca magazin editörleri ve komedyenler kan kokusu almışlardı. ABD'deki sohbet programlarından birinin sunucusu, Allen'ın psikanalistine, "Aferin!" diyerek sataşmıştı. Bir terapistin kanepesinde insanın durmadan kendi sorunlarından söz etmesi, kolay bir mizah malzemesidir. Nitekim kanepedeki 45 yıllık yolculuğunu Times Magazine dergisinde anlatan Daphne Merkin de bunu bir bağımlılığa benzetiyor. Merkin, "İnsanın kendini değiştirebileceğine sarsılmaz bir inancım olduğu için bir terapistten öbürüne gittim" diye yazıyor. "Elde edemediğim için bana acı veren bazı şeylerin arayışındaydım hep." Freud'un "konuşma terapisi" ile yaptığı ilk deneylerin üstünden yüz yılı aşkın bir süre geçti. Ona rağmen, sözcüklerin düşünce kalıplarımızı ve davranışlarımızı değiştirebileceği fikri yeniden ağırlık kazanıyor. Benedict Carey'nin New York Times'da yazdığı gibi, psikoterapiyi kendiyle ilgilenmenin bir yolu olarak görmek haksızlık. Çünkü buradaki amaç, hastanın (ister dertli bir eş, ister gaddar bir suçlu olsun) farklı bir bakış açısını kavramasını sağlamaktır. Son zamanlarda teknoloji de işin içine girdi. İsveçli araştırmacılar, konuşma terapisine dokunma duyusu veren kulaklık ve görüntülü gözlük takımları ilave ettiler. Böylece hastanın başka bir bakış açısını "görmesi" ve "hissetmesi" sağlanıyor; beyne farklı bir duyusal deneyim yaşatılıyor. Carey'nin haberine göre, Stockholm'deki Karolinska Enstitüsü'nden Dr. Henrik Ehrsson, "Çok geniş imkânlar var" diyor ve ekliyor: "Erkeği kadınların, genci yaşlıların, siyahı beyazların bedenine sokabilir veya tersini yapabiliriz." Bir başka psikolog, Leslie Lothstein da Connecticut, Hartford'daki sübyancı rahiple olan çalışmasında benzer hedefler gütmüş. Lothstein "sübyancılığın tedavi edilemeyeceğini" kabul etse de yoğun konuşma terapisiyle "verilen zarar hakkında onları bilinçlendirmek mümkün" diyor. "Eğer vicdanları yoksa da onlara bir anlayış kazandırmaya", dürtülerini kontrol etmeleri için kurbanın neler yaşadığı öğretilmeye çalışılıyor. Dr. Lothstein, "Yavaş bir tedavi" diyor, ama bazı sübyancıların empatiyi öğrenebileceklerine inanıyor. Konuşma terapisi, ABD'de savaş gazilerinin intiharını önlemek için devletin de başvurduğu bir yöntem. Gazi Sorunları Dairesi'nin New York, Canandaigua merkezli intihar hattındaki terapist ve danışmanlar günde 300 kadar çağrıya cevap veriyor. Danışmanlar, 2007'den beri 10 bin gazinin intiharını önlediklerini ve bunun için bazen yerel polise başvurduklarını, bazen de gazileri yatıştırmanın yettiğini belirtiyor. New York Times'ın haberine göre, hattın klinik bakım koordinatörü Catlin Thompson, "Telefon açmak bile aslında son bir imdat çığlığı gibidir. Biz de arayanların bu kararsızlığını değerlendirmeye çalışıyoruz" diyor. Woody Allen'a gelince; terapilerde onlarca yıldır aşk ve ölüm hakkında sızlanmasını savunuyor. Yönetmen, 2008'de New York dergisine, "İnsanlar bana sataşıyorlar" diyordu. "Şu haline bak; psikanalize o kadar çok gittin ve o kadar ruh hastası oldun ki, sonunda küçücük bir kızla evlendin, diyorlar. Tünellerden geçmeyi sevmediğimi, banyoda suyun boşaldığı yere yakın durmadığımı söylüyorlar. Ama ben de onlara çok üretken bir hayatımın olduğunu, çok çalıştığımı ve hiçbir zaman depresyona yenik düşmediğimi söylemek istiyorum. Psikanalizden geçmeseydim bunların hepsini yapabilir miydim, emin değilim".