Sanata Renk Katan Yetenek

New York'un Chelsea bölgesindeki Gagosian Galerisi'nde açılan yeni sergi Robert Rauschenberg'in uzun süren sanat yaşamına adanmış. Rauschenberg iyimserliği ve iş bitiriciliği ile bilinirdi. O bir sanatçı olarak resim, heykel, baskı ve fotoğraf çekmekle kalmadı, aynı zamanda bir performans sanatçısı, müzisyen, hayırsever ve politikacıydı. Dans etti, beste yaptı, muhtaçlara para verdi, diplomatik girişimlerde bulundu. Hepsini de sanat için yaptı. Onu yönlendiren fikir şuydu: Ben, siz, herkes sanatla uğraşsa, gerçek dünya ile sanat arasındaki fark kalkar ve insanlık olumlu anlamda gelişir. Dünya vatandaşı olarak bu uğurda elinden geleni yaptı. Çok sayıda sanat eseri üretti. Neşeli bir enerjisi, inanılmaz bir yeteneği ve durdurulamayan bir yaratıcılığı vardı. Bu yaratıcılıkla yıllar içinde her şeyi kullandı: Çocukluk hatıraları, sanat tarihi, sokaktaki hurdaları, doğa, günlük haberler. Hepsini altına çevirdi. Altmış yıllık kariyerinde Rauschenberg bazıları absürt ölçüde büyük, bazıları da tutku dolu olmak üzere 6 binden fazla eser üretti. 1950'den ölümünden bir yıl önce, 2007 yılına kadar yaptığı 49 eseri "Robert Rauschenberg" sergisinde görülebilir. Bu sergi sanatçının kariyerinin bir araştırması. Aynı zamanda bir sanatçının ve sanatının değerini artırmaya yönelik bir pazarlama kampanyası. Gagosian Galerisi'ne, Rauschenberg'in mirasını değerlendirmek görevi verilmiş. Bu tür bir serginin bizim sanatı algılamamız açısından bir sorun yaratmaması gerekir ancak bakış açımızı etkiliyor. Bir müzeye veya satış olmayan bir sergiye gittiğimizde, gözlemlediğimiz sanat eserlerinin o anki değerini genelde biliyoruz. Ancak bu sergide değeri biz esere bakarken pazarlık ediliyor, sanatçı ve eserleri tartışılıyor. 1955'te en radikal eserlerini geride bırakmıştı: Tamamen beyaz olan resimler, tamamı siyah olan resimler, sokakta bulduklarından ürettiği "Elemental Sculptures" zaten üretilmişti. Gagosian'da bunların örnekleri var. 1955'e kadar Rauschenberg John Cage ile koreograf ve dansçı Merce Cunningham için sahne tasarlamıştı, resimler, kolajlar ve heykeli bir araya getirdiği "birleştirme" tekniğini yaratmıştı. 1950 ve 1960'larda ürettiği birleştirmelerin çoğu şimdilerde müzelerde sergileniyor. Ancak bu sergide birkaç tane var. 1962'de yaptığı "Dylaby (Combine Painting)"de eski bir coca-cola işareti ve asker kaskına benzeyen metal şekil lekeli şiltenin üzerinde görülüyor. Soyut Dışavurumculuktan ya da Pop Art'ın umursamaz "tükür ve parlat" kavramlarından çok uzak görünse de, iki tarzında etkileri hissediliyor. Sanki gözümüzün önünde iki tarz arasında bir geçiş yaşanıyor. Geçiş, Rauschenberg'in en sevdiği şeydi. Sanatı belli bir tarza oturduğu anda hemen başka tarafa atlıyordu. 1970'lerde "Antik Mısır" serisi başladı. Kumla kaplanmış karton kutular anıt gibi duruyor. Aynı dönemde fotoğrafların şerit şeklinde kumaşlara basılmasından oluşan ve insanın içini etkileyen "Hoarfrost" serisini de üretti. Gagosian'da bu serilerden birkaç örnek daha var ve bunlar serginin en güzel, en uç parçaları. 1980'ler boyunca şerit kumaşları türlü şekillerde kullandı. Fotoğrafların sayısını artırdı, şeritlerin boyutlarını büyüttü, haber metinleriyle, bulaşık havlularıyla, şemsiyeler ve birçok farklı şeyle zenginleştirdi. Sergiyi organize eden Gagosian Müzesinin Müdürü Ealan Wingate, eserleri kronolojik bir sırada sunmuyor. Erken dönem ve geç dönem eserlerin arasındaki geçişi göstermek için karışık bir şekilde, büyükle küçük, eskiyle yeni, sağlam ve hassas eserler hep beraber. Ancak nasıl pazarlandığı önemli değil. Ne olursa olsun Rauschenberg'in sanatı konuşuyor. İnanılmaz ve heyecan verici kişiliği ile birçok nesli ve sanatçıyı etkiledi. Gagosian'da etrafınıza baktığınızda kariyerlerinin başında onlarca insan görebilirsiniz. Sanata ve hayata aralarında bir fark yokmuş gibi yaklaşan ama aynı zamanda titiz, düşüncelerinde soğukkanlı, ahlaki açıdan yumuşak sanatçıların yetişmesine örnek oluyor. Belki de "iyi" ya da "kötü" böyle bir şahsiyete uygulanmıyordur. Belki de en önemlisi bunların hepsini onun yaptığı gerçeğidir. Göreceğiz.