Bankacılar ve İkramiyeleri

Bankacıların pişmanlığı bitti. Goldman Sachs CEO'su Lloyd Blankfein, düşen kâra rağmen 2010'da kendisine, 2009'a göre yüzde 40 artışla 12,6 milyon dolarlık hisse senedi ikramiyesi sağladı. Bank of America'dan Brian Moynihan, bankanın 2,2 milyar dolarlık zararına rağmen 9 milyon dolarlık kısıtlı hisse primi aldı. The Wall Street Journal'dan bir uzman, Wall Street'teki halka açık en büyük 25 banka ve menkul değer firmasında maaş ve yan ödemelerin, 135,5 milyar dolarla rekor kırdığını ortaya çıkardı. Yöneticilerin kendilerine sağladıkları ölçüsüz ödemelerin geri dönüşü, hâlâ yapılması gerekenler olduğunu gösteriyor. Bankacıların, işler iyiyken kendilerini kârâ boğan ama hesaplar tutmayınca vergi mükelleflerine bedel ödeten yüksek riskli mali stratejilere yönelik iştahları kesilmeli. Bu yüzden bankacılar neredeyse hiçbir zaman bizim kadar zorluk yaşamıyor. 2009'da finans krizinin doruğunda, New York'ta mali sektördeki ortalama maaş yüzde 18 düştü. Düşüş diğer sektörlerden iki kat fazlaydı. Ama bu ortalama maaş bile, diğer sektörlerdeki maaşların yaklaşık 2,5 katıydı ve daha hızlı toparlanıyordu. Bankacıların maaşlarına dair tüm haberler kötü değil. Bankacıları uzun dönemli düşünmeye özendirmek isteyen bankalar, vadeli ödemeleri daha çok kullanıyor. Bunu bir adım ileriye götüren Barclays Bank, kıdemli bankacılara 2010 ikramiyelerini "coco" (koşullu olarak hisse senedine çevrilebilir tahvil) ile ödeme planını açıkladı. "Coco", bankacıları dikkatli kararlar vermeye daha iyi özendirebilir. "Coco" banka krize girince hisseye çevrilen uzun vadeli bir tahvil. Ana fikir, bankacılara tahville ödeme yapmanın, onları şirketi korumaya özendirdiği. Kriz tahvillerin iflasta değersizleşen hisselere çevrilmesine yol açarsa, bu etki güçlenir. Mali düzenleyiciler, dönüşümleri halinde sorunlu bankaların borç oranlarını otomatik olarak azaltacakları için "coco"ları özellikle seviyor. Barclays'in deneyini dikkatle izleyen birçok banka, bu yöntemler sektör için model mi oluşturacak yoksa Barclays'deki üst düzey bankacıların kaçmasına mı yol açacak diye merak ediyor. Dodd-Frank Yasası'nın mali şirketlere getirdiği yeni kısıtlamaların da, riski sınırlayıp bir başka çöküşü önlemesi bekleniyor. Bazı riskli türev ürünler, denetimli piyasalara kaydırıldı. Yeni sermaye kuralları, bankaları kriz için daha çok yedek tutmaya zorlayacak. Ama bu adımların yeterli olacağına inanmak akılsızlık olur. Bankacılar ve bankalar, riskten daha çok kaçınmalı. Yani bankalar küçültülmeli ve daha az kârlı olmalı. Bankacıların bol maaşlara kavuşma isteği, daha ne kadar yol almamız gerektiğini gösteriyor.