Daha İyi Bir Gen Haritası İçin İstikamet Çin

Şanghay - Şanghay'da eski bir askeri havaalanının geniş arazisinde Fudan Üniversitesi'nin yeni kampüsü yükseliyor. Buraya bakacak olursanız, devasa Hukuk Fakültesi'ni görürsünüz. Biraz ileride, etkileyici Biyolojik Araştırmalar binası var. Xu Tian bir de laboratuvar farelerinin yaşadığı yakınlardaki iki binayı gösteriyor. Binalardan birini işaret edip, "Orada 20 bin kafes var. Diğerinde ise 25 bin" diyor. Doktor Xu dünyaca ünlü bir genetikçi. Yale Üniversitesi'nde profesörlük yapan Xu, farelerin genlerini teker teker inceleyerek nasıl yaşadıklarını tüm detayıyla bulmaya çalışıyor. Bulguların insan sağlığına etkisinin çok büyük olması bekleniyor. Xu, Yale'de genleriyle oynanan farelerin seri bir şekilde üremelerini sağlayan bir süreç geliştirdi. Fudan'da ise bu tekniği mükemmelleştirdi. Şimdi de tekniği dünyanın en büyük canlı denek hayvanı koleksiyonlarından birine sahip laboratuvarında kullanıyor. Bunların hepsinin masrafını Çin hükümeti karşıladı. Yale ve Xu'yu finansal olarak destekleyen Maryland'daki Howard Hughes Tıp Enstitüsü, genom projesini, laboratuvarların hızlı bir şekilde ve ucuza inşa edilebileceği bir yere taşıdı. Üstelik burada genç bilim insanları çok düşük bir ücret karşılığı çalışıyorlar. Hughes Enstitüsü'nün Bilim Müdürü Jack E. Dixon, laboratuvarların aynısını ABD'de inşa etmenin 6 kat daha pahalıya geleceğini söylüyor. "Yapmak istediği deneyin ABD'de yapılması pratik olarak mümkün değil" diyor. Şimdilerde Xu, her yılın 3 ayını Şanghay'da geçiriyor. Bazı Çin kökenli Amerikalı araştırmacılar Çin'e bir daha dönmemek üzere taşınıyor. Çin, bu bilim insanlarına son derece cömert teklifler getiriyor. 1962 doğumlu Xu'nun bir zamanlar üniversite profesörü olan babası Kültür Devrimi sırasında çalışma kampına gönderilmiş. Xu da lisedeyken sürekli baskı altında kaldığını belirtiyor. Kültür Devrimi sona erince Xu Fudan Üniversitesi'ne kaydını yaptırdı. Başarıyla bitirdiği üniversiteden sonra 1982'de New York City College'a gitmek için cüzi bir burs kazandı. Parasız olduğu ve İngilizce sorunu yaşadığı bu dönemde Manhattan'ın Harlem bölgesinde kendisi gibi yoksul öğrencilerle beraber yaşamaya başladı. Standart yemeği ekmek ve muzdan ibaretti. City College'ın onun gerçek tutkusu olan laboratuvar araştırmalarını geliştirmek için gerekli finansmanı sağlayamayacağını anlayınca, Yale'e başvurdu ve bir burs kazandı. 1996 yılında Hughes Enstitüsü'ne radikal bir fikir götürdü: Genetiğiyle oynanmış fareleri seri bir şekilde üretmek için hızlı ve kolay bir yol geliştirecekti. On yıl süren deneme yanılma sürecinden sonra Xu, piggyBac lakaplı bir kelebek genini bir farenin genomuna yerleştirebildi. Bu gen, her bir farenin rastgele bir genini devre dışı bırakıyordu. O zamana kadar bilim insanları farelerin genomunu çıkartmışlardı ama Xu'nun keşfi onlara, farelerin genlerini geniş bir ölçekte inceleyerek her bir genin ne işe yaradığını anlama olanağı verdi. O zamandan beri geçen beş yılda dünya genelinde araştırmacılar önceki 20 yıldan daha fazla fare geni şifresi çözdü. Xu ve diğer bilim insanları şimdi davranışları yöneten genleri arıyor. Xu sadece tek bir keşfin, farelerde sindirimi kontrol eden molekülü düzenleyen genin keşfinin, obezite ve kötü beslenmeye son verecek basit bir tedavinin kapılarını açabileceğini söylüyor. Yale Tıp Fakültesi'nin Dekanı Robert J. Alpern, Xu'nun çalışmalarını finanse etmeleri için talepte bulunduğu Amerikan bilimsel kurumlarının tereddüt ettiğini ama Çin'in Xu'nun projesinin üzerine atladığını söylüyor. Hughes Enstitüsü'nden Dixon, ülkeler ve kurumlar arasında bir rekabet olmasına rağmen, bilimsel gelişmeler herkesin faydasına olduğu için bu tip transferlerde sorun olmadığını söylüyor. Birinci sınıf araştırmalar nerede yapılırsa yapılsın tüm insanlığın yararına oluyor. Dixon, "Çin'deki laboratuvarlar ABD'dekilerle rekabet edebilecek düzeye geldi. Başarılı olduklarını görmek aslında umut ettiğimiz bir şey. Bunu asla bir silahlanma yarışı olarak görmüyorum" diyor. Xu, Fudan'daki çalışmalarının şeffaflık ve devlet engellemelerinin olmaması gibi Amerikan kuralları ile yürüdüğünü söylüyor. Bu çalışma ayrıca, ABD'nin Çin'in gelişmesini durdurmaya çalıştığına yönelik kanının hatalı olduğunu da gösteriyor. Xu, "Çin, Batı'nın niyetinden şüphe ediyor. Bu yüzden aşırı milliyetçi tutumlar var. Çin'i uluslararası toplumla kaynaştırmak çok güzel olur. Bu dünya için, Çin için, herkes için muhteşem olur" diyor.