Yatırımcılar Kontrolü Genç Girişimcilere Verdi

Ekonomik kriz sonrası dönemde yatırımcıların karşısında sınırlı sayıda yatırım imkânı var. Bu sayede ABD'deki genç teknoloji girişimcileri, hayallerini gerçekleştirmek için gereken kaynağı nispeten daha kolay buluyor. Napster ' ın kurucula r ından Facebook'un eski Başkanı Sean Parker, "Son zamanlarda, şirket kuranlar işlerini yürütme konusunda büyük güç kazandı" diyor. Yatırımcılar, internetle büyüyen ve şu anda internetin geleceğini belirlemeye en uygun konumda bulunan sosyal ve mobil genç ve vizyoner girişimcilere önem veriyor. Halen girişim sermayesi şirketi Accel Partners'ta çalışan, Facebook'un ilk yatırımcılarından Jim Breyer, "İnternet ve sosyal ağlar alanındaki en iyi fırsatların, kurdukları şirketin başında kalan genç girişimcilerin eseri olacağına inanıyorum" diyor. Gerçekten de, artan sayıda internet şirketi kurucusu, kendilerini destekleyen girişim sermayecileri sayesinde CEO koltuğunda kalıyor. Eskiden böyle değildi. Girişim sermayesi şirketi Andreessen Horowitz ile Netscape'in kurucusu Marc Andreessen, "Eskiden büyük girişim sermayecilerinin çoğu, şirket kurucularının değiştirilebileceğini hatta onları değiştirmenin gerektiğini düşünürdü. Ancak geçen süre içinde bunun hata olduğunu öğrendiler" diyor. Breyer 2005'te Facebook'a ilk kez yatırım yaptığında yatırımcıların kendisine, Mark Zuckerberg'in yerine CEO koltuğuna kimin getirilmesi gerektiğini soruşunu anımsıyor. Breyer'e göre şimdi bu tür sorular büyük ölçüde azaldı, çünkü yatırımcılar şirket kurucularının vizyonuna daha çok önem veriyor. Kurucuları arasında olduğu yenilikçi firma Plaxo'da 2004'te saf dışı edilen Parker, yatırımcıların kendi payına düşen hisselerin hepsini vermediğini söylüyor. Parker Facebook'un ilk başkanıyken, Zuckerberg'in çıkarlarını korumaya çalışmış. Şirketin ilk büyük finansman turunda şirkete yüksek değer biçilmesi için bastıran Parker, Zuckerberg'e iki koltuğu garantileyen bir yönetim kurulu yapısı meydana getirmiş. Parker girişim sermayecisi olunca, Kurucu Sermayesi veya Kurucu Hisseleri (FF) adlı yeni bir hisse türü oluşturulmasına öncülük etmiş. Bu hisseler, kurucuların finansman turlarında hisselerini, normal hisselerin değerini tehlikeye atmadan satmalarını kolaylaştırdı. Silikon Vadisi'ndeki diğer kurumlar da kurucu lehine olan kâğıtlar çıkarıp bunları yaygınlaştırdı. Genelde kuruculara önem verdiği kabul edilen DST Global'ın kurucusu Rus milyarder Yuri Milner gibi yatırımcılar piyasaya girmeye başladı. Milner ABD'deki ilk büyük yatırımından (2009'da Facebook'un azınlık hissesini alması) bu yana yeni şirketlere yüz milyonlarca dolar para yatırdı. Bunun karşılığında ise şirketlerin kontrolünü istemedi. Diğer girişim sermayecilerini de aynısını yapmaları için sıkıştıran Milner, sermayesini büyüttü. Social Gaming Network'ün kurucusu ve yatırımcı Shervin Pishevar "Yuri'nin vizyoner yatırımları, istisnai şirket kurucularına odaklandı. Hepimiz artık onun çizdiği yoldan yürüyoruz" diyor. Şirket kurucularının gücü artarken, araştırmacı lar bunun muhtemel sonuçlarını merak ediyor. Çok sayıdaki yeni girişim, yenilikçilik ve Google ve Microsoft türü çığır açıcı şirketlerin çıkması gibi kazanımlar yaratabilir. Genç girişimcilere göre sermayedeki büyük artış onlara dikkatleri dağı lmadan öneml i şirketler kurma özgürlüğü sunuyor. Groupon'un 30 yaşındaki kurucusu ve CEO'su Andrew Mason, "Para sorunu ortadan kalkınca, kendi geleceğiniz konusunda endişeleri ve önemli bir riski ortadan kaldırıyorsunuz. Geriye şirkete ve vizyonunuza odaklanabiliyorsunuz" diyor. Ancak artan yatırımcı ilgisinin şirket değerlerini fazla artırdığı yönünde kaygılar da var. Yeni teknoloji şirketlerinin ortalama değeri yıllarca 1 ila 2 milyon dolar arasındaydı. Ancak son iki yıldır ortalama değer 5 ila 6 milyon dolara çıktı. Avukat Yoichiro Taku, "Yatırımcılar daha yeni kurulmuş şirketlere, bayram şekeri dağıtır gibi çek yazıyor" diyor. Benchmark Capital'ın ortağı ve ilk kurulduklarında Facebook ile LinkedIn ile çalışan Matt Cohler, girişimciliğin yaygınlaşmasıyla görece büyük şirketlerdeki yetenekli çalışanların kaçmasından kaygılanıyor. Tüm bir kuşak altına hücum ederken, yükselen genç şirketler çok sayıda parlak mühendis bulmakta kaçınılmaz olarak zorlanmasına neden olacak. Bu kaygılara rağmen, çoğu kişi yeni bir devler sınıfının belireceğine inanıyor. Girişim sermayecisi Pishevar, "Önümüzdeki on yılda, Groupon tuhaf görünmeyecek. Belki 50 tane 50 milyar dolarlık şirket olmayacak, ama muhtemelen 50 tane 1 milyar dolarlık şirket olacak" diyor.
EVELYN M.RUSLI