Klasik Ayakkabılar Yok Olmanın Eşiğinden Döndü

Ayakkabıcılık zanaatı bir Rönesans yaşıyor. Vaktiyle Amerikan işçi sınıfının kullandığı ancak son zamanlarda öldüğü düşünülen kadim markalar hızla popülarite kazanıyor. ABD'de hâlâ üretim yapan ve bazıları kısa süre öncesine kadar yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan yarım düzine kadar şirket bunu genellikle memnuniyet verici bir gelişme olarak görüyor. Fakat bu bir zorluğu da beraberinde getiriyor. Tasarımcılar ürünlerini moda algısı daha gelişkin bir tüketici uyarlamak zorunda. Ayrıca işe yeni alınan genç işçiler on yıllar öncesinden kalma makinelerde eğitiliyor ve yöneticiler bu yeni popülerliğin daha ne kadar sürebileceğini merak ediyor. Birçok üretici içinse yüksek kalitede bir ayakkabının "moda" olması son derece korkutucu. 1884'te Massachusetts, Middleborough'da kurulan Alden Ayakkabı Şirketi'nin Başkan Yardımcısı Bob Clark, "Kapışılmaya çok da meraklı değiliz" diyor. Alden, 19'uncu asırda New England'da kurulan yüzlerce ayakkabı şirketinin günümüzdeki son temsilcisi. Clark şu an şirkete karşılayabileceğinden daha fazla sipariş geldiğini, fakat üretimi artırmayı planlamadıklarını belirtiyor. "Günün modasına kapılıp hızlı değişiklikler yapmak uzun vadeli çıkarlarımıza uygun değil" diyor. Michigan Gölü'nün kuzey kıyısındaki 90 yıllık Allen Edmonds şirketi bu yıl 500 bin çift ayakkabı üretmeye hazırlanıyor. Geçen yılki üretimi 350 bindi. Ocak 2010'dan bu yana şirket, deriden bağcığa 220 aşama içeren üretim sürecine 118 çalışan daha ilave etti. Sonuç, 325 dolara satılan el yapımı bir ürün. Diğer şirketler de moda olmanın sonuçlarıyla boğuşuyor. Minnesota, Red Wing'de bir asırdır işçi botları üreten Red Wing şirketi piyasaya topuklu kadın ayakkabısı sürünce duvara çarptı, fakat klasik stilleri modacılar tarafından göklere çıkarılıyor. Geçen sonbaharda Red Wing'in Yönetim Kurulu Başkanı David Murphy, verdiği bir demeçte, "Yolda bizim botlarımızı giyen kirpi saçlı tuhaf tipler görmek istiyor muyum? Beni rahatsız etmiyor" diyor. Bununla birlikte Allen Edmonds, Red Wing ve Quoddy (Perry'de el dikimi mokasenler üreten bir şirket) gibi markalara canlanan ilginin arkasında modadan ziyade değişen tüketici alışkanlıkları var. New York'taki Leffot butiğinin sahibi Steven Taffel, ekonomik krizin erkeklerin ödedikleri paranın hakkını daha fazla veren ayakkabılara yönelmesine yol açtığını söylüyor. Alden şirketinin sivri burunlu bot modeli 600 dolara satılıyor ancak bu ayakkabı özenli kullanılırsa 15-20 yıl dayanıyor. Taffel, "Pek çok insan, uzun süredir ayakta olan şirketlerin ürettiği ayakkabıların iyi olması gerektiğini düşünüyor" diyor. Gençler bile ayakkabıcılık sektörüne yöneliyor. Florsheim on yıl önce kurucusunun torunları tarafından iflastan kurtarılmıştı. Bu torunlar şimdi genç bir tasarımcı ekibini işe aldı. Şirketin ayakkabılarının büyük kısmı artık ülke dışında yapılıyor. Amerikan Giyim ve Ayakkabı Birliği'ne göre geçen yıl Amerika'da satılan ayakkabıların sadece yüzde 1 kadarı yurt içinde üretildi. Şu an söz konusu şirketlerin önündeki zorluklardan biri popülariteyle nasıl başa çıkabilecekleri. Tasarım blogu A Continuous Lean'in yazarlarından Michael Williams, "ABD'de ayakkabı üretip ayakta kalmalarının ve hâlâ faaliyet göstermelerinin sebebi akılcı bir iş modelleri olması ve iyi ayakkabılar üretmeleri" diyor. Allen Edmonds'ın Yönetim Kurulu Başkanı Paul Grangaard'a göre, "Made in America" damgası rağbet görme sebebi: "Floransa'da İtalyan tasarımcıların kanatlı küt burun ayakkabılar yaptığını gördüğünüzde kimin kimi taklit ettiği konusunda istikametin değiştiğini biliyorsunuz" diyor.