Amerikalı Firmalar Parayı Yurt Dışında Arıyor

California'nın San Diego kentinde kalp stentleri üreten Reva Medical geçen yıl halka açılmak istedi, fakat yatırımcılardan yeterince ilgi görmeyince, az da olsa sayıları artan genç Amerikan şirketlerin yaptığını yaptı ve yurtdışına yöneldi. Aradığını Avustralya borsasında buldu. Reva'nın İcra Başkanı Robert Stockman, "Bizim gibi sermaye ihtiyacı olan birçok şirket var, ama ABD'deki sermaye piyasalarına giremiyorlar. Dolayısıyla hayatta kalmak için her seçeneği değerlendiriyorlar. Bizim yaptığımız da buydu" diyor. Reva örneği de gösteriyor ki, mali kriz başlayalı üç yıl olmasına rağmen ABD piyasaları birçok şirkete hâlâ yeterince açık değil, bu da onları yurtdışındaki yatırımcılara yöneltiyor. Geçen yıl halka açılan her 10 Amerikalı şirketten neredeyse biri yurtdışını tercih etti. Danışmanlık firması Grant Thornton and Dealogic'e göre, revaçtaki ülkeler Avustralya'nın yanı sıra İngiltere, Tayvan, Güney Kore ve Kanada. 2010'da 10 ve 2000 ile 2009 arasında 75 Amerikan şirketi yurtdışında halka arz edilirken 1991'den 1999'a kadar bu sayı sadece ikiydi. Bu eğilim borsalara küresel bir bakış açısının geliştiğini gösteriyor. Ancak aynı zamanda ABD merkezli halka açık şirketlerin sayısı da azalıyor. Grant Thornton'un kıdemli danışmanlarından David Weild, "Şirketler yurt dışında halka açılmak için bin bir zahmete katlanıyor. Dolayısıyla küçük bir yüzdenin bile denizaşırı borsalara girmesi bizim piyasalarımızın yenilik ve iş yaratmaya elverişli olmaktan çıktığını gösterir" diyor. Bir şirketin yabancı bir borsada halka arz kararının arkasında çeşitli faktörler yatıyor. Bunlardan biri ABD'de halka arza ait düzenleyici maliyetlerin artması. Şirketlerin belirttiğine göre aracılık masraflarıyla hukuki ve diğer masraflar dış piyasalarda genelde daha düşük. Bir şirketin borsada listelenmesinin yıllık maliyeti Tayvan'da 100 bin ila 300 bin dolarken ABD'de bu 2 ila 3 milyon dolar. Şirketlerin dış borsaları tercih etmesinin bir nedeninin denetimlerin yurt dışında daha zayıf olması olduğunu söyleniyor. Ancak şirketler oradaki standartların yüksek olduğunda ısrar ediyor. California'da bir risk sermayesi firması olan Storm Ventures'ın İdari Müdürü Sanjay Subhedar, ABD'de halka arzlara katılan yatırımcı ve bankaların artık küçük şirketlere ilgi duymadığını aktarıyor. Subhedar'a göre, yatırım fonlarına benzer kurumsal yatırımcılar, alıcı ve satıcı bolluğu olan büyük arzların likiditesini istiyor. Aracı bankalar da büyük anlaşmaların getirdiği yüksek komisyonları kapmaya hevesli. Subhedar'ın yatırım yaptığı şirketlerden biri California merkezli Integrated Memory Logic (iML). LCD ekranlara yarı iletken çipler tedarik eden kuruluş geçen yıl Tayvan Menkul Kıymetler Borsası'na kote olan ilk yabancı şirketlerden biriydi. Borsa yeni bir düzenlemeye gidip yabancı şirketlerin katılımına izin verince iML yüzde 10'unu satışa çıkardı ve 40 milyon dolar topladı. Seatt le'dan HaloSource gibi bazı Amerikalı işletmeler, ABD'li yatırımcıların yurtdışında büyüme potansiyeli daha fazla olan şirketlere yabancılar kadar duymadığını artık görüyor. HaloSource'un ürettiği su arıtma cihazları yalnızca Amerika'daki havuz ve kaplıcalarda değil, Hindistan, Çin ve Brezilya gibi ülkelerde içme suyu için de kullanılıyor. Şirket geçen yıl Londra'daki Alternatif Yatırım Piyasası'nda 80 milyon dolara ilk halka arzını gerçekleştirdi. Şirketin baş mali yetkilisi James Thompson'a göre, Londra'yı tercih etmelerinin nedenlerinden biri de oradaki yatırımcıların yükselmekte olan piyasalardaki büyüme fırsatlarına daha olumlu bakmasıydı. HaloSource gibi şirketler için dış borsalara açılmak uzun vadeli strateji için de daha mantıklı olabilir, çünkü büyüdükçe Amerika'dan Çin ve Hindistan gibi pazarlara geçiş yapıyorlar. Nitekim 1910'da Denver'de kurulan, fakat 2009'da merkezini Lüksemburg'a taşıyan bavul şirketi Samsonite, en hızlı büyüyen pazarının Uzakdoğu olduğunu belirtiyor. Şirket önümüzdeki hafta Hong Kong'da 1,5 milyar dolarlık bir halka arz planlıyor. Uzakdoğu'da kote olmanın cazibesini İtalyan moda evi Prada da fark etmiş olmalı ki, onun da hisseleri bu ay Hong Kong'da işlem görmeye başlayacak. Bazı Amerikalı şirketler yurtdışında ilk halka arzı uzun vadeli, bazıları da geçici bir adım olarak değerlendiriyor. İkinci kategoriye girenler biraz büyüdükten sonra yurtiçinde yatırımcıların ilgisini çekmeyi ve ABD'de ikinci kez borsaya girmeyi hedefliyor. Reva Medical'in Avustralya'ya gitmesinin bir nedeni, ülkedeki araştırma hastaneleri sistemiydi. Fakat Stockman ona kalsa önce ABD'yi tercih edeceğini söylüyor. "Avustralya uzak. Şartlar eşit olsa burası daha kolay olurdu" diyor.