Çin'in Katiteli İncileri Piyasayı Altüst Etti

Bu günlerde dünya inci sektöründeki en korkulan kişilerden birisi, Ferrari süren 40 yaşındaki kaslı bir adam. Olmaz denileni yapan bu adam, ucuz olmasına rağmen en yüksek kaliteye yaklaşan inciler yetiştiriyor. Zhan Weijian adlı bu adam, dünya tatlı su inci yetiştiriciliğinin başkentine dönüşen ama Pasifik'teki Tahiti ve diğer geleneksel tuzlu su inci cennetlerinden uzakta bulunan Zhuji'de büyük bir şirketi yönetiyor. Zhan tuzlu su incilerinin maliyetinden çok düşük bir maliyetle beyaz inci yetiştirdiği, Çin'in merkez doğu bölgesinde çalışıyor. Çin'de eski pirinç tarlalarında yetiştirilen ve piyasaya büyük miktarlarda sürülerek sektörü altüst eden yüksek kaliteli inciler nedeniyle, 1 santimetrelik beyaz incilerin toptan fiyatı son birkaç yılda yaklaşık yüzde 30 düştü. Piyasayı taklit mücevher kalitesindeki küçük ve ucuz incilere boğan Çin, yirmi yıldır dünyanın en büyük inci üreticisi. Ancak Zhan'ınki gibi şirketler artık 1 santim ile yaklaşık 2,5 santim arasındaki, mücevher kalitesine ulaşan incilere yönelik pazarın daha üst dilimine girmek için yeni teknikler kullanıyor. Tuzlu su yumuşakçalarının içinde yetiştirilen ve dünya kalite standartlarını belirleyen Tahiti incilerinin üretimine yön veren Robert Wan Tahiti şirketinin sahibi Robert Wan, "Çin rekabeti kuşkusuz zarar verdi" diyor. Wan, "Fiyatlar düşük. Çinliler bir iki yıl içinde arzı büyük miktarda artırırsa neler olacağını bilemiyorum" diyor. Çin'deki inci sektörü, ülkenin düşük ücretli işlerin ve yabancı üreticileri taklit etmenin ötesine nasıl geçtiğini gösteren küçük bir örnek. İşçi ücretlerinin artışıyla birlikte, inci çiftlikleri otomasyona geçiyor. Amerikan perakende zincirlerine Çin'den tüketim malları temin eden en büyük ticari şirket Li & Fung'un Genel Müdürü Bruce Rockowitz, "ABD Çin'in ucuz mallar üretmesinden endişeleniyor ama aslında Çin'in daha kaliteli ürünler üretmesinden endişelenmeli" diyor. Bir santimlik Çin malı incinin toptan fiyatı halen 4 ile 8 dolar arasında. Bu da genelde perakende fiyatının yarısından az. Aynı boydaki bir Tahiti incisinin toptan fiyatı 25-35 dolar arasında. Bu fiyat uçurumu, renk tonu ve parlaklık konusunda hâlâ süren farkın sonucu. Yan yana konan Çin incileri ile tuzlu su incilerini ayırt etmek için mücevherci olmaya gerek yok. Çin incilerinin görünümü daha tebeşirimsi. Ancak bunların bir ipe dizilecek kadarının toptan fiyatı bin 800 dolarken, Tahiti incilerinin toptan fiyatı 18 bin dolar. Manhattan merkezli en büyük Çin incisi ithalatçılarından Honora şirketinin Genel Müdürü Joel Schechter'e göre, Çin'in bu pazar dilimine girişi "sıradan bir çalışan kadın için inciyi erişilebilir kıldı". Zhan ise Zhejiang Eyaleti'nin Zhuji şehrindeki en büyük şirketlerden Grace Pearl'ün genel müdürü. Şirketin 1 santimlik incilerine gösterilen ilgiden memnun olan Zhan'ın, Edison incileri adını verdiği bir icattan daha çok gurur duyduğu görülüyor. Bunlar daha önce boyalı inciler haricinde hiç görülmemiş olan canlı pembe, mor, bronz ve parlak renklere sahip, büyüklüğü 2 santimi bulan inciler. Gerek şirket gerekse Zhan bu üretim tekniğini dikkatle gizliyor. Zhan Edison'ı, Çin'deki inci yetiştiriciliğinin artan bilimsel ve teknolojik kapasitesinin bir simgesi olarak görüyor. Zhan bu incilere, kinayeli bir iltifat gibi gözükse de Thomas Edison adını vermiş. Zhan, "Edison o kadar zeki olmasına rağmen inci veya elmas icat edemedi" diyor. Grace şirketi, tatlı su incilerinin içinde yetiştirildiği yumuşakçaların genomunu haritalayıp bu bilgi yardımıyla daha kaliteli inciler geliştirmek için, Zhejiang Üniversitesi'yle yakın işbirliği yapıyor. İşçilerine günde 15-23 dolar arası para veren Grace gibi şirketler, işçilik ücretinin inci yetiştirip ardından abartmasız tonlarca inciyi boy, renk, şekil ve kusurlarına göre elle eşleştirmenin maliyetinin üçte birine ulaşması nedeniyle otomasyona dönüyor. Grace'in Araştırma Müdürü Qiu Xian, kendi tasarladığı gardırop büyüklüğündeki ayıklama makinelerini gururla gösteriyor. Her makine birkaç saniyede bir inci çıkarıyor ve düşmekte olan incinin çeşitli açılardan fotoğrafını çekiyor. Makine fotoğrafları anında değerlendirip inciyi alıyor ve benzerlerinin bulunduğu kaba koyuyor. Qiu günün 24 saati çalışabilen makinelerin 15 işçinin işini yapabildiğini söylüyor.
KEITH BRADSHER