Brezilya'nın Büyümesi Yabancıları Çekiyor

Amerikalı bankacı Seth Zalkin, Mart ayında karısı ve oğluyla buraya taşınma kararından memnun görünüyor. 39 yaşındaki Zalkin, "Dünya yıkılsa buraya bir şey olmaz" diyor. Brezilya'nın 1980'lerde yaşadığı borç krizini hayal meyal hatırlayanlar için bile dünya düzeni tepe taklak olmuş durumda. Amerikan ekonomisi yerlerde sürünüyor olabilir ama Brezilya son yirmi yılın en hızlı büyümesini yaşıyor ve işsizlik oranı hiç olmadığı kadar düşük. Maaşların Wall Street'tekilerle yarışır hale gelmesiyle buraya o kadar çok yabancı bankacı, hedge fon yöneticisi, petrol şirketi müdürü, avukat ve mühendis taşındı ki emlak şirketi Cushman & Wakefield'a göre ofis kiraları bu yıl New York'u geçerek Rio'yu Amerika kıtasında kiranın en yüksek olduğu şehir yaptı. "Pastadan biz de pay kapalım" mantığı hızla yayılıyor. Son beş yılda yabancılara verilen çalışma izni sayısı yüzde 144 arttı ve buraya gelen eğitimli yabancı profesyoneller arasında Amerikalılar başı çekiyor. Amerikalılar ve İngilizce konuşan diğer ailelere hizmet veren okullarda uzun bekleme listeleri var. Rio'nun nezih semtlerinde dairelerin aylık kirası 10 bin dolara çıkıyor ve yeni gelenlerin çoğunun ABD'nin en iyi üniversitelerinden diploması ya da küresel ekonominin nabzının attığı merkezlerde iş deneyimleri bulunuyor. Buraya taşınanlar arasında çoğunluğu Amerikalılar oluşturuyor ve onları İngilizler ve diğer Avrupalılar takip ediyor. JetBlue Airways'in Amerikalı kurucusu David Neeleman kısa süre önce biletleri ucuzdan satan Brezilyalı havayolu şirketi Azul'u yarattı. New York'ta yaşarken Goldman Sachs'in Latin Amerika operasyonlarını yürüten İtalyan asıllı Corrado Varoli, São Paulo'da kendi yatırım bankasını açtı. Pennsylvania Üniversitesi'ndeki Wharton İşletme Okulu ve Harvard Üniversitesi'nden yeni mezun olmuş Amerikalı iki kuzenin bu yıl kurduğu bebek ürünleri satan Baby.com.br gibi yeni internet girişimleri, Brezilya'ya yeni bir soluk getiriyor. Ancak yabancı lar buraya vardıklarında ekonominin aşırı ısındığından endişelenen bir ülkeyle karşılaşıyor. Yeni gelenlerin en çok şaşırdığı şeylerden biriyse, Brezi lya'nın para birimi realin yüksek değeri oluyor. Bu, ülkenin sanayicilerine ve ihracatçılarına zarar verebilir. Brezilya realin değerinin daha fazla artmasını önlemek için ABD Hazine tahvillerinin en büyük alıcılarından biri oldu. Eskiden Brezilya'nın ekonomik krizleri sırasında yardım veren ABD, şimdi Brezilya'nın desteğini alıyor. Buraya 1999 yılında taşınan ve gelir gelmez Brezilya'nın para birimindeki ani devalüasyona ve mal varlıklarındaki diğer çalkantılara tanıklık eden 42 yaşındaki Amerikalı yönetici Mark Bures, "Brezilya çok iyi durumda ama açıkçası her hafta kendime, 'Bu gidişat ne zaman sona erecek?' diye soruyorum" diyor. Son zamanlarda hammadde fiyatlarının yükselmesi ve orta sınıfın genişlemesi sonucu iç tüketimin artması, Brezilya'nın 2008'deki ekonomik krizden kolayca sıyrılmasına yardımcı oldu. Geçen sene yüzde 7,5 büyüyen ekonominin bu yıl yüzde 4'lük bir büyüme kaydetmesi bekleniyor. Yine de Brezilya'nın yeni sakinlerini çok sayıda zorluk bekliyor. Bazı ekonomistler Brezilya realinin dünyada dolar karşısında en fazla değerlenen para birimi olduğunu düşünüyor. Enflasyon ise (6 dolarlık Big Mac'lerden ve 35 dolarlık martinilerden anlaşılacağı üzere) artmaya devam ediyor. Faiz oranları düşmek bilmiyor ve analistler bir kredi balonunun oluşmakta olduğundan endişeleniyor. Brezilya'da altyapı eksiklikleri var. Bazı bölgelerde azalmasına rağmen şiddet ülkenin büyük bir kısmı ve Rio'yu esir almış durumda. Üst düzey yöneticilerin işe alımını gerçekleştiren Russell Reynolds'ın Brezilya Müdürü Jacques Sarfatti, "Stratejik pozisyonlar için buradaki maaşlar ABD'deki denklerinden en az yüzde 50 daha fazla" diyor. Yabancılar yurtdışından ülkelerine geri dönen Brezilyalılarla rekabet ediyor. Rio merkezli hedge fonu Polo Capital'in ortaklarından 45 yaşındaki Californialı Dara Chapman, "İşgücü piyasasının başka yerlerde çok kötü olduğu aşikâr" diyor. Brezilya'da denizin derinliklerinde keşfedilen petrol de yatırımcıları ve yabancıları çekiyor. Brezilya'nın diğer sektörleri için yaklaşık 60 bin mühendise ihtiyacı var ve bunların bir kısmının yurtdışından gelmesi gerekiyor. 29 yaşındaki New Yorklu Michelle Noyes, São Paulo'daki bir varlık yönetim şirketinde işe başlamış. Noyes, "Temel düzeyde Portekizce biliyordum ama buranın yükselişte olduğunu anlayabiliyordum" diyor.
SIMON ROMERO