İnternette Mahremiyeti Korumak Avrupa'ya Kaldı

Madrid Doksan kişinin tümü, internetteki bazı bilgilerin kaldırılmasını istiyordu. Bunlardan biri, adresine Google'dan kolayca ulaşılabileceğini gören bir aile içi şiddet kurbanıydı. Şimdi orta yaşların sonuna yaklaşan bir diğeri, üniversite yıllarında tutuklanmasına dair bilgilere birkaç tuşa basılarak ulaşılabilmesinin haksızlık olduğunu düşünüyordu. Bu insanlar, Google'ın merkezinin bulunduğu ABD'de seslerini pek duyuradı. Ama Avrupa'nın başka yerlerinde olduğu gibi İspanya'da da bir fikir yerleşmeye başlıyor: Bireylerin internette "unutulma hakkı" olmalı. Bu fikri destekleyen İspanyol hükümeti Google'dan, Veri Koruma Dairesi'ne şikâyette bulunan 90 vatandaşıyla ilgili bilgileri göstermemesini istedi. Bu olay, kişilerin internete koydukları bilgiler ve kendileri hakkında internette yazılanlar üzerindeki denetimini nasıl etkileyebileceğini görmek isteyenlerce Avrupa'nın her yerinde dikkatle izleniyor. Avrupa Birliği'nin bu yıl içinde, "unutulma hakkı" konusundaki yeni düzenlemelerle ağırlığını koyması bekleniyor. "Bireylerin internete yüklendikten sonra kendileriyle ilgili bilgiler üzerinde söz hakkını kaybetmesini kabullenemem" diyen AB Komisyonu'nun adaletten sorumlu üyesi Viviane Reding, daha fazla kontrolün olanaksızlığına ve Avrupalıların "bunu aşması gerektiğine" dair görüş için "Buna katılmıyorum" diyor. Washington'daki Georgetown Üniversitesi'nden Hukuk Profesörü Franz Werro, sorunu "Atlantik Okyanusu'nun iki yakası arasında çatışma" diye niteliyor. ABD mahkemelerinin sürekli, kişinin geçmişiyle ilgili gerçek bilgileri yayınlama hakkının herhangi bir mahremiyet hakkını geçersiz kıldığı yönünde kararlar verdiğini söyleyen Werro, "Avrupa'da birisi hakkında gerçek bile olsa bir şey söyleme hakkınız yok" diyor. Avrupa'nın bu tavrının arkasında, Franco ile Hitler gibi diktatörler ve komünizm yönetimlerinin bireyler hakkında topladıkları bilgileri onlara karşı kullanma politikaları yatıyor. Almanya'da 1990'da bir aktörü öldürerek kötü bir şöhret kazanan Wolfgang Werlé ve Manfred Lauber, kendi leri hakkındaki maddeyi kaldırması için Wikipedia'yı dava ediyor. Mahremiyet konusundaki Alman yasaları, suç işleyip cezasını çeken kişiler hakkında bilgilerin gizlenebilmesine imkân tanıyor. Google ayrıca, Street View (Sokak Görünümü) hizmeti için fotoğraf toplaması nedeniyle birkaç ülkede dava edildi. Mahkemelerin Street View hizmetini yasal bulduğu Almanya'da, Google'ın bireylere ve şirketlere sunduğu hizmete katılmama hakkını 250 bin kişi kullandı. Ancak herkesin sokakta göz önündeki her şeyin fotoğrafını çekme hakkına sahip olduğu ABD'de, bu konu sorun oluşturmadı. İspanya'daki vakaları tartışmayı reddeden Google sadece, arama motorlarının bazı bilgileri görmezden gelmelerini istemenin, "kişilerin mahremiyetini korumayacağını ve ifade özgürlüğü üzerinde çok olumsuz etkide bulunacağını" söyledi. İspanya'da 1990'larda kurulan Veri Koruma Dairesi, her türlü bilginin bir süre geçtikten sonra unutulduğu dönemin arama motorları yüzünden kapandığını ve bu yüzden kanuni ayarlamalar yapılması gerektiğini belirtiyor. Dairenin Müdür Yardımcısı Jesús Rubí, eskiden hafta içi her gün yayınlanan ve iflas müzayedeleri, resmi aflar ve memuriyet sınavlarını kazananları duyuran devletin resmi gazetesine dikkat çekiyor. Ayrıntılı bilgiler veren ve genelde 220 sayfaya ulaşan gazete, çabucak gözden uzak raflara kaldırılıp unutulurdu. İçinde bilgiler ulaşılabilir olsa da veri kalabalığı içinde istediğinize ulaşmak çok zordu. Derken 350 yaşındaki bu süreli yayın iki yıl önce internete geçti ve böyleye ne kadar eski olursa olsun, rahatsız edici bilgiler kolayca erişilebilir oldu. Bu bilgilerin vatandaşların başına sonsuza dek musallat olmasını kimsenin amaçlamadığını söyleyen Rubí, "Eminim, kanun bugün yazılsa kanun yapıcılar 'Tamam, bunu yayınlayın ama arama motorları vasıtasıyla ulaşılamasın' derdi" diyor. Şeffaflığı teşvik için internete geçildiğini söyleyen gazetenin yayıncısı Fernando Pérez "Ama belki de bazı bilgilerin belli bir kullanım süresi ve sadece belli bir süreliğine değeri var" diyor. Hukuk ve teknoloji ilişkisi alanında uzmanlaşan Madridli avukat Javier de la Cueva, "Arama motorları bir şey yayınlamadıklarını sadece var olanı bulmayı sağladıklarını söylüyor. Çözümü başka yerde aramamızı söylüyorlar. Ama bilgiyi yayan onlar. Onlar olmasa kimse bu bilgileri bulamazdı" diyor.
SUZANNE DALEY