Amerika Kıtası Petrolün Yeni Merkezi Olma Yolunda

Brezilya, kara sularında yeni bulunan büyük petrol yataklarını koruyabilmek için ilk nükleer denizaltısını inşa etmeye başladı. Kolombiya'nın petrol üretim hacmi o kadar hızlı artıyor ki birkaç yıl içinde Libya'nın savaş öncesi üretim düzeyini yakalayabilir. Çin tarafından inşa edilen bir petrol platformu Küba açıklarında sondaj çalışmaları yapmaya hazırlanıyor. Ancak Batı Yarıkürenin en kapsamlı petrol çıkarma çalışması ABD'nin Kuzey Dakota eyaletinde tortul kaya oluşumlarının bulunduğu geniş bir alanda, günde 400 bin varili bulan bir kapasitede gerçekleştiriliyor. On yıllardır ilk defa tüm petrol şirketleri dünya enerji piyasasının son keşfi olarak Amerika kıtasına bakıyor. Amerikalı petrol tarihçisi Daniel Yergin, "Bugün yaşananlar tarihi bir değişime işaret ediyor ve ABD ile komşularının dünyanın bir numaralı petrol kaynağı oldukları İkinci Dünya Savaşı öncesi dönemi akıllara getiriyor. Batı Yarıkürenin tekrar kendi kendine yeter hale gelmesiyle dengelerin değişeceği bir dönem bizleri bekliyor" diyor. Batı Yarıküre'de yaşanan petrol patlamasının bir diğer dikkat çekici özelliği de bölgedeki en büyük üreticiler olan Venezüella ve Meksika'nın doğal kaynaklar konusundaki tavizsiz milliyetçilikleri yüzünden hareket edemeyip bu gelişmenin dışında kalmış olmaları. Şu an Venezüella'nın Suudi Arabistan'dan bile daha fazla petrol rezervi olduğu tahmin ediliyor. Bu da ülkeyi OPEC sıralamasında zirveye yerleştiriyor. Venezüella'nın kapılarını yabancı yatırımcılara açması durumunda petrol dengeleri iyice Batı Yarıküre'ye doğru kayacak. Amerika kıtasının petrol alanında artan etkisinin jeopolitik enerji dengelerini nasıl değiştireceği belirsizliğini koruyor. Ne var ki, Amerika kıtasındaki yeni petrol arama-çıkarma çalışmaları, özellikle bölgenin en büyük iki ekonomisi olan ABD ve Brezilya'da, teknolojinin jeolojiye hâkim olduğu bir tablo ortaya koyabilir gibi görünüyor. Texas ve Kuzey Dakota'daki kaya oluşumları, yatay sondaj ve hidrolik parçalama (su, çeşitli kimyasallar kumun ve kayaların içine yüksek tazyikle püskürtülmesiyle petrolün ortaya çıkarıldığı bu yönteme "frackling" adı veriliyoryor) yaygınlaşana kadar genellikle işe yaramaz yeryüzü şekilleri olarak görülüyordu. Var olan su kaynaklarının "frackling" yöntemi yüzünden kirlenmesi hararetli bir çevre tartışmasına yol açmış olsa da teknoloji ABD'de uzun yıllardır düşüşte olan petrol üretimini yeniden artırıyor. Tortul ve diğer kayalarla kaplı alanlarda gerçekleştiri len petrol çıkarma çalışmaları sonucunda günlük üretimin 2020'de 2 milyon varile ulaşacağı tahmin ediliyor. Brezilya'nın deniz seviyesinden 1.8 kilometre derinde ve eski okyanusların buharlaşmasıyla oluşmuş tuz yataklarının altında bulunan yeni bulunan petrole ulaşmak ise çok daha zor. ExxonMobil'i geride bırakıp dünyanın halka açık en büyük petrol şirketi olmayı hedefleyen Brezilya şirketi Petrobras bu hedefine ulaşmak için 200 milyar dolar yatırım yapmayı hedefliyor. Bain&Company için enerj i danışmanlığı görevini yürüten Pedro Cordiero, "Bu on yılın sonunda Brezilya, üretimini İran'ın seviyesine çıkararak önemli bir petrol gücü haline gelecek" diyor. Cordiero'ya göre Brezilya'nın petrol üretimi 2020'de günde 5 buçuk milyon varili bulacak. Petrol kuyularının güvenliğini sağlama niyetiyle nükleer denizaltı yapmak gibi stratejik girişimler, Brezilya'nın küresel güç haline gelmek için enerji kaynaklarını kullanma planının bir yansıması.Petrol analistlerine göre Batı Yarıkürenin yeni enerji profili uzun zamandır süren OPEC egemenliğini sarsacak bir nitelik kazandı. Örneğin Kanada, ABD'ye en çok petrol ihraç eden ülke konumuna yükseldi (Kanada'yı Meksika takip ediyor). Kanada'nın petrol üretimi 2020'de iki kat artıp günde 3 milyon varil seviyesine ulaşabilir. Başta Çinli petrol şirketleri olmak üzere dünyanın çeşitli yerlerinden yatırımcılar Batı Yarıküre'deki petrol oyununa dâhil olmak, yeni petrol kaynakları elde etmek veya edindikleri uzmanlığı sonra kendi ülkelerinde kullanmak için bölgeye akın ediyor. Batı Yarıkürenin yakıt talebini yeni kaynaklarıyla karşılayabilme kapasitesi onu, geniş rezervlere sahip olan fakat petrolü toprağın altından çıkarmak konusunda çeşitli zorluklar yaşayan Irak ve Libya gibi ülkeler karşısında rekabet edebilir hale getiriyor. Houston'daki Rice Üniversitesi'ne bağlı Enerji Programı'nın Başkan Yardımcısı Amy Myers Jaffe, "Ortadoğu'da yaşanan bir karışıklığın petrol üretimi üzerinde her zaman olumsuz etkisi olmuştur. Bu durum dünyanın mega-tedarikçilerini kaygılandırıyor olmalı, çünkü artık ibre giderek batıya doğru kaymaya başladı" diyor.