Kardeş olmak bir başkadır

"Sanırım Ray hayatının sadece üç yılında mutluydu. O da benim doğumumdan önceki üç yıl." Dave Davies, Kinks grubunda beraber çaldığı ve ömür boyu didiştiği kardeşi Ray için böyle diyor. Kavgalarıyla ünlü İngiliz rock müzisyenleri, Shakespeare'den The Simpsons'a kadar her yerde işlenen bir aile dinamiğine saplanıyor: Kardeşler arası rekabet. Kardeşlerin ilişkilerinde dargınlıktan başka fiziksel şiddet (Davies kardeşler sahnede yumruklaşmıştı) olsa da, kötü davranışlar bu konuyu incelemek için hâlâ iyi bir başlangıç noktası. Araştırmalar küçük yaşta kardeşlerin yaklaşık 17 dakikada bir kavga ettiğini gösteriyor. Jeffrey Kluger'ın "Kardeş Etkisi: Erkek ve Kız Kardeşler ve Bizi Biz Yapan Bağlar"da yazdığı gibi, kardeşlerin itiş kakışlı dünyası şimdi kişiliğin biçimlenmesinde ana etken olarak görülüyor. Önceki araştırmalar ebeveynlere, DNA'ya ve sosyoekonomik konulara odaklanıyordu. Kluger'ın yazdığı gibi, "Eşlerimiz hayatımıza nispeten geç bir dönemde giriyor, ebeveynlerimiz sonunda bizi terk ediyor. Kardeşlerimiz belki de hayat boyu arkadaş sıfatını hak eden yegâne insanlar." Kardeş ilişkisinin kökeni muhtemelen, ebeveynlerin fiziksel ve duygusal anlamda sınırlı kaynakları için başlangıçta girilen rekabette yatıyor. Kluger annelerin yüzde 65'i, babaların da yüzde 70'inin tek bir çocuğu (genelde en büyüğünü) kayırdığını iddia eden araştırmadan bahsediyor. California Üniversitesi'nden sosyolog Katherine Conger, Kluger'a kayırılmayan çocukların "genelde daha mutsuz olduklarını ve özgüven sorunları yaşadıklarını" söylüyor. Ancak Kluger'ın kitabını değerlendiren Alison ve Adam Gopnik, ortanca kardeşlerin büyük ve buyurgan kardeşlerine göre daha diplomatik davranabileceğini ve bunun da değerli bir hayat becerisi olduğunu vurguladı. Küçük kardeşler ayrıca risklerden daha az korkabilir ve bu davranış, eski insanların zamanındaki yiyecek ve sağ kalmaya yönelik mücadeleden kaynaklanıyor olabilir. Sosyal bilimciler Frank J. Sulloway ve Richard L. Zweigenhaft, beyzbol oynayan kardeşlerin istatistiklerini inceledi ve daha riskli hamlelere odaklandı. Araştırmacılar riskli hamlelerin yüzde 90'ından fazlasında, küçük kardeşin daha başarılı olduğunu keşfetti. Ama konu mavi ayaklı sümsük kuşu olunca, büyük kuşların yaptığı zorbalığın ömür boyu süren etkiler yaratmadığı anlaşılıyor. Büyük kuşlar yuvada küçük kardeşlerini sindirmek için onları gagalamasına ve daha az yiyecek bırakıp stres hormonlarını artırmasına rağmen, küçük kardeşleri yetişkinlikte kendi yuvalarını savunurken aynı ölçüde saldırgan oluyor. Araştırmacılara göre, insanlarda çocukluktaki sert davranışlar çoğu kez, yetişkinlikte sevgi dolu bağlara dönüşüyor. Kardeş kavgası, inatçı gibi görünen çatışmaların bile çözülebileceğini öğretir. Bir başka rock topluluğu, Allman Kardeşler Grubu, Kinks modelinden farklıydı. Gregg Allman ve abisi Duane, çocukken hep didişti. Büyüyünce, Duane'in 1971'deki ölümünden sonra bile süren derin bir sevgi, hatta mistik bir bağ kurdular. Gregg, "Sahneye her çıktığımda, hâlâ onun yanımda durduğunu hissediyorum" diyor.
KEVIN DELANEY