Krizde Takas Dayanışması

İşsiz bir elektrikçi olan Theodoros Mavridis, bir açık hava pazarından euro yerine gayrı resmi bir takas birimi kullanarak ilk kez yumurta ve süt aldığında çok heyecanlanmış. Yunanistan'ın ortasındaki bu liman kentinde yaşayan Mavridis, "Kendimi ilk defa özgür hissettim. Elim içgüdüsel olarak cebime gitti, fakat buna gerek yoktu" diyor. Mavridis Volos'ta, mal ve hizmet alıp satmak (müzik ve dil dersleri, dadılık, ev yapımı yemekler) ve yerel işletmelerde indirim kazanmak için Yerel Alternatif Birim'i (Yunanca kısaltmasıyla TEM) kullanan ve giderek büyüyen bir ağın kurucularından. Kısmen alternatif para birimi, kısmen takas sistemi, kısmen de bir açık hava pazarı olan Volos ağı son bir yılda katlanarak büyüdü ve 50 olan üye sayısı 400'e ulaştı. Yüklü ücret kesintileri, vergi artışları ve euro kullanmaya devam edip etmeyeceklerine dair artan korkuların altında ezilen Yunanların kökten değişen bir ekonomik ortamla başa çıkmanın yaratıcı yollarını aradığı bir dönemde TEM, ülkenin dört bir köşesinde ortaya çıkan pek çok benzer gruptan biri. Girit Üniversitesi'nden Politik Ekonomi Profesörü George Stathakis, "Kriz patlak verdiğinden beri Yunanistan'ın her tarafında bu tür ağlarda patlama yaşanıyor. Yeni türde ağların doldurmak zorunda olduğu o kadar çok toplumsal boşluk var ki" diye konuşuyor. Bu ağlar hükümetin de dikkatinden kaçmıyor. Parlamento geçenlerde "alternatif girişimcilik ve yerel kalkınma modellerinin" destekleyecek bir kanun kabul etti. Volos'taki ağın kurucuları, normal piyasa ile uyumlu çalıştıkları konusunda ısrarlı. Zor zamanlarda gelişen dayanışma içgüdüsünden ilham alıyor. Grubun altı kurucusundan biri olan emekli öğretmen Maria Houpis, "Bizler devrimci veya vergi kaçakçısı değiliz. Hayatı olduğu gibi kabul ediyoruz" diyor. Grubun konsepti basit. Bir birim TEM, bir euroya denk. Üyeler hesaplarına sıfırdan başlıyor ve mal ve hizmet sağladıkça kredi biriktiriyor. Ayrıca makbuz da alıyorlar. Volos'taki birçok işletme sahibi (bir veteriner, bir optik ve bir kadın terzi) euro üzerinden belirlenen fiyatlarda indirim karşılığı alternatif birimi kabul ediyor. Pervasız tüketimle ve kolay kredilerle geçen yılların ardından gelişen bu tür girişimler Yunanistan'daki yeni ruh halini anlatıyor. Dayatılan kemer sıkma önlemleri insanların, sadece kitlesel protestolar için değil, birbirlerine yardım etmek için de bir araya gelmesine yol açtı. İşsizliğin yüzde 16'ya ulaştığı ve ekonominin batmaya devam ettiği bir dönemde birçok Yunan gelecekleri konusunda karamsar. Volos'taki ağın internet sitesini yürüten Christos Papaioannou, "Bilinmeyen, meçhul bir yerdeyiz. Bir sürü değişim yaşanacak. Belki de geleceğin başlangıcındayız" diyor.
RACHEL DONADIO