Libya'dan Kaçan Nijerliler Yoksulluğa Geri Dönüyor

On binlerce Nijerli için Albay Muammer Kaddafi'nin düşüşü ekonomik bir felaket oldu. Libya'da iyi bir maaşla çalışırken şimdi yeryüzündeki en yoksul ve en bağımlı ülkelerden biri olan anavatanlarına, oradaki belirsizlik ortamına savruluverdiler. Nijer hükümetine göre Mart'tan bu yana 200 bini aşkın Nijerli çölü aşarak terzi, güvenlik görevlisi, aşçı ve sürücü olarak çalıştıkları ve yerel ölçülerle işitilmemiş rakamlar kazandıkları Libya'daki çatışmalardan kaçtı. Kaçanların çoğunluğu bugün meteliksiz, aç ve Libya'dan gelen dövize bağımlı binlerce aile gibi, umutsuz. Nijerli yetkililer her gün 200 kişinin gelmeye devam ettiğini, denetimin zayıf olduğu çöldeki sınırdan da muhtemelen birçok kişinin daha giriş yaptığını hesap ediyor. Hükümet onlara yardım edecek kaynaklarının olmadığını kabul ediyor ve destek için dış yardım bekliyor. Yine hükümetin belirttiğine göre, zorunlu göç yüzünden daha Haziran itibariyle Nijer'in ekonomisinde 80 milyon dolarlık bir boşluk doğmuştu. Bu rakam o günden bu yana büyüdü ve Dünya Bankası'na göre nüfusunun yüzde 60'tan fazlası aşırı yoksulluk içinde yaşayan, yağmur yağmadığında kıtlığın pusuda beklediği ve milli bütçenin yarısının yabancı ülkelerden gelen yardımlarla karşılandığı bir ülke için bu tam bir felaket. Libya'nın işgücünü oluşturan göçmenler kendilerini bir anda kavşaklarda kolsuz bacaksız dilencilerin toplandığı ve yiyeceklerin derme çatma kulübelerde satıldığı bir yerde buldu. Bu insanlar, Nijer'dekinin 10 katı maaş kazanabilmek için, Afrikalıların ikinci sınıf vatandaş muamelesi gördüğü Arap ağırlıklı bir ülkede istismar ve önyargılara katlanmayı göze alıyordu. Ülkeden kaçmadan önce Trablus'taki çokuluslu şirketler için aşçılık yapan ve beş aydan uzun süredir işsiz olan Ebubekir Hassan, "Oradaki hayata Nijer'de sahip olmanız mümkün değil" diyor. Hassan'la birlikte Libya'dan getirdiği yolcular ve bagajlarla tıklım tıklım dolu olan kamyonda iki kişi hayatını yitirmiş. "Otuz gün sefalet çektik" diyor Hassan. Libya'da şantiye denetçiliği yaparken ayda 600 dolar civarında kazanan 29 yaşındaki eski çevre güvenliği görevlisi Adamou Hamani, özgeçmişini Nijer'de altı ayrı kuruluşa bıraktığını, ama bir sonuç alamadığını belirtiyor. "Ne yaptığımı anlamıyorlar bile. Sıkıştım kaldım. Hiçbir plan yapamıyorum" diyor Hamani. Libya'dan gelen dövizin birdenbire kesilmesi özellikle fakir kırsal bölgelerde daha da yoğun hissediliyor. Buradaki nüfusun çoğunluğu hayatını tarımla sürdürüyor. Nijerlilerin "gedik" dedikleri hasattan önceki dönemde Libya kaynaklı para büyük önem taşıyor. Uluslararası Göç Örgütü için köyleri dolaşan Boubacar Seybou halkın ne kadar çaresiz olduğundan söz ediyor. Abala kasabasından olan Seybou, "Bir arabayla geldiğinizi görür görmez çevrenizi sarıyorlar, yardım getirdiğinizi sanıyorlar. Bu ailelerin mali kaynaklarını göçmenlerin gönderdiği para oluşturuyor" diyor. Yardım çabalarını koordine eden başbakan danışmanı Said Abdülkadir Agaly, "Vicdanları yaralayan bir durumla karşı karşıyayız. 60 milyon dolara ihtiyacımız var. Dağıttığımız 2 milyon dolar devede kulak bile değil" diyor. Agaly'nin Batı'ya bir de uyarısı var: Ülkeye akın akın gelen binlerce çaresiz genç erkek "kötü güçlerin" iş başında olduğu bir bölgede (El Kaide'nin Kuzey Afrika kolu burada da kendini göstermeye başladı) kolayca bu güçlerin ağına düşebilir. Libya'dan kaçan terzi Ali Jibo, "Burada hayat hiç kolay değil. Daha iyi bir hayat için buradan ayrılmıştım. Libya zengin bir ülke. Fakat burası fakir. Burada insanlar acı çekiyor" diyor.