Assange'ın Özgürlüğü Tehlikede, WikiLeaks'in Sonu Yakın Olabilir

WikiLeaks'in kurucusu Julian Assange'ın, iki kadının yönelttiği cinsel taciz iddiaları nedeniyle sorgulanmak üzere İsveç'e iadesi olasılığı arttı. İade edilebileceğine dair 2 Kasım'da bir İngiliz mahkemesince verilen ve Assange'ın temyize götürebileceği karar, onun kişisel özgürlüğünü tehlikeye sokuyor. Ancak birçok kişi bu kararın, aynı zamanda gazeteciliğin ve bilgilendirme işinin çehresini değiştiren WikiLeaks hareketinin de tehlikeye girdiğini gösteren yeni bir işaret olup olmadığını merak ediyor. Görünüşte kanunun ve düşmanlarının erişemeyeceği bir konumda ve devletsiz olmasına rağmen, WikiLeaks baştan beri iç kırılganlıklar ve dış zayıflıklarla karşı karşıyaydı. WikiLeaks'in tek bir kişinin şahsında somutlaşması, bunların en önde geleniydi. İç çatışmalar, önemli yazılımcılardan bazılarının ayrılmasına neden oldu. İçlerinde PayPal, MasterCard, Visa, Western Union ve Bank of America'nın da olduğu çevrimiçi ödeme sağlayıcısı büyük şirketler, bağışları işleme koymayı reddederek, örgütü finansman kaynağından neredeyse tümüyle kopardı. Assange geçen ay, bu mali ablukanın örgütün gelirlerini yüzde 95 azaltması nedeniyle WikiLeaks'in skandalları ifşa etmeye ara vererek tamamen kaynak yaratmaya odaklanacağını duyurdu. Assange, "WikiLeaks bu ablukayı kaldırmanın bir yolunu bulamazsa, yeni yılın başında bu işi sürdüremeyecek hale geleceğiz" dedi. Bilgi şeffaflığını savunanlar, WikiLeaks kapansa bile onun temsil ettiği fikrin yani bilgiyi hükümetler, şirketler ve örgütlerin ulaşamayacağı bir şekilde yayan, ulus ötesi bir mekanizma düşüncesinin, yaşamaya devam edeceğini belirtiyor. Ancak WikiLeaks ile aynı düşüncedeki diğer örgütlerin geleceğine yönelik asıl tehdit, bilgisayar korsanlarının gayretleri veya örgütlerin kendisiyle ilgili ayrıntılardan ziyade, bilgi dinamikleriyle ilişkili. Ciddi haber değeri taşıyan gizli veya şahsi bilgiler, her zaman alıcı bulur. Ama bilgi sızdırma isteği ve imkânı olanların sayısı daha az. Belediye binalarını mesken tutan gazetecilerin de belirteceği üzere, bilgi sızdırma vakalarının büyük bölümü yerel düzeyde gerçekleşir. Oysa devasa ölçekte veriye ulaşmak pek sık yaşanmaz çünkü bunun için birçok etkenin bir araya gelmesi gerekir: Bir mağdur, kamuoyu için önemli olan ciddi miktarda belge ve bu belgelerin çalınmasına olanak sağlayan bir güvenlik açığı. Kabul edelim ki, WikiLeaks tüm aşırılıklarına rağmen yepyeni bir şeffaflık ve hesap sorulabilirlik anlayışını temsil ediyor. Örgüt olağanüstü etkili olan ifşaatları gizlice (veya sonunda görüldüğü gibi pek de öyle olmayan biçimde) yapmaya yarayan, tümüyle farklı ve etkili bir vasıtaya dönüştü. Artık şirketlere veya devletlere ait, değerli ve muhtemelen suçlayıcı bilgilere sahip muhbirlerin internette gidebileceği bir yer vardı. WikiLeaks bazı durumlarda resmi açıklamaları yalanlayan, gizlilik dereceli devlet bilgilerini açıklarken, geleneksel haber kuruluşları önce meraktan sonra da rekabet hırsıyla onu izliyordu. WikiLeaks gizli belgeleri sızdırma işinde yaşanan sürtüşmeleri azalttığı halde, bilgi sızdıranları bekleyen tehlikeleri azaltmadı. WikiLeaks'in gizli belgeleri açıklamaya başlamasının ardından, The New York Times ve The Wall Street Journal gibi haber kuruluşları, gizli bilgi alışverişi amacıyla kendilerine ait dijital vasıtalar oluşturdu. Ancak bu çabalardan ciddi haber öyküleri çıkmadı. Sağlam bir web sitesini ayakta tutmak için gereken teknolojik gücü elde etmek zor. WikiLeaks ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan sızdırılan 250 bin telgraftan bazılarını yayınladıktan yaklaşık bir hafta sonra Assange, İsveç'in tutuklama emri üzerine geçen Aralık'ta İngiltere'de tutuklandı. Daha önce İsveç'te suçlanmayan Assange, hapiste dokuz gün kaldı. Ardından, Londra'daki Frontline Club'ın kurucusu Vaughan Smith'in kendisini evinde barındırmayı kabul etmesi üzerine, 300 bin dolar kefaletle serbest bırakıldı. Eylül ayında bu evde öğle yemeğine davet edildim. Röportaj vermekle pek ilgilenmeyen Assange, İsveç'e iade edilmesinin en sonunda casusluk suçlamasıyla karşılaşabileceği ABD'ye iadesine kadar gidecek, tehlikeli bir yolun başlangıcı olduğuna inandığını belli etti. Assange devlet ve şirket yetkililerinden oluşan bir ittifakın, WikiLeaks'i susturmaya kararlı olduğuna inandığını söylüyor. WikiLeaks fikri ve belki de örgütün bizzat kendisi yaşayacak. Ancak dünyanın her yerindeki devlet sırlarının kabak gibi patlatılıp kesin olarak ortaya döküldüğü ve sırların düzenli olarak aniden kamuoyuna açıklanacağı görüşü gerçekçi görünmüyor. Muhtemelen geçici bir sessizlik yaşayacağız, ancak her şey bitmiş değil. Ne de olsa, dünyada kıtlığı çekilmeyen bir şey varsa o da sır.