Mısır'da Turizm Devrim Kurbanı

GİZE, Mısır - Büyük Piramitlerin çevresinde deveyle dolaşmak, Faruk Ebu Ganeyme'nin eskiden günde onlarca kez müşterine sunduğu bir hizmetti. Ama Ganeyme kısa süre önce, beş devesinden üçünü kasaba sattı. Ganeyme'nin iki faytonu günlerce kullanılmadan yerinde dururken, 15 çalışanından geriye sadece 3'ü kaldı. Sfenks yakınlarındaki köyünün sevimli meydanında, boş duran hayvanlarının boğumlu göğüs kafeslerini ve çıkıntı yapmış kalça kemiklerini gösteren Ganeyme, "Bırakın atları ve develeri, kendi karnımızı doyuracak parayı bile zar zor kazanıyoruz. Devrim güzeldi ama sonuçlarını hiç kimse düşünmedi" diyor. Mısır'a devrimler gelen coşku, yerini bir hoşnutsuzluk dönemine bıraktı. Geçici hükümetin harekete geçmeyi başaramadığı bu ortamda Mısır'ın yeniden durakladığına dair yaygın bir karamsarlık var. Tahminen 15 milyon kişiye geçim kaynağı olan ve ekonomiyi destekleyen turizm sektörü, hâlâ bunalımda. Sık sık yaşanan grevler, ulaşımdan sağlığa kadar kamu hizmetlerini iyice kötüleştiriyor. Mezhep isyanlarına dönüşen toplu gösteriler, anarşinin kapıda olduğunu düşünen halkı tedirgin etti. 28 Kasım'da başlaması planlanan meclis seçimleri kampanya döneminden önce, meclisteki 498 koltuk için 55'i aşkın parti ve 6 bin 600 adayın ortaya çıkması kargaşa yaratıyor. Ekonomi cephesindeyse Mısır'ın en önemli gelir kaynakları istikrarlı kalmasına rağmen, turizm göze çarpan bir istisna. Merkez bankasının rakamlarına göre ekonominin diğer temel ayakları (gaz ve petrol ihracatı, Süveyş Kanalı'ndan sağlanan gelir ve yurtdışında çalışan işçilerin gönderdiği döviz) ya aynı kaldı ya da büyüdü. Ancak bu gelir kaynakları, zor durumdaki ekonominin çökmesini engellemekten öteye gidemedi. Genel ekonomik faaliyetler aylar boyunca durma noktasına gelirken, 2010'da yüzde 7 gibi sağlam bir orana ulaşan ekonomik büyümenin, bu yıl yüzde 2'nin altına inmesi bekleniyor. İşsizlik oranı yüzde 9'dan en az yüzde 12'ye yükseldi. Yabancı yatırımlar ise cüzi miktarda kaldı. Devrim kargaşasından en büyük zararı turizm gördü. 2010'da Mısır'a 15 milyon gibi rekor sayıda turist geldi. Mısır Turizm İdaresi Başkanı Amr Elezabi, bu yılın Eylül sonu itibarıyla bu sayının yüzde 42 azaldığını ve yaklaşık 3 milyar dolarlık gelir kaybı olduğunu söylüyor. Turist sayısı ne zaman hafifçe artmaya başlasa, ortaya çıkan yeni bir kargaşa yüzünden kaçınılmaz olarak tekrar düşüyor. Turizm idaresi, isyanı turistik açıdan pazarlamaya bile çalıştı ancak bu işe yaramadı. Elezabi, "Mısır'ı Tahrir Meydanı üzerinden pazarlayamazsınız" diyor. Ancak Mısır'daki ekonomik sıkıntıdan kısmen, iktidardaki askeri konseye bağlı geçici hükümet sorumlu. Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek hükümetinde görev alan birkaç işadamının yolsuzluk suçlamasıyla hapse atıldığını unutmayan bakanlar, yeni projelere onay vermekten çekiniyor. Mısır'daki American Ticaret Odası'nın Başkanı Hişam A. Fehmi, "Normalde zaten zor olan bürokratik işlemler iyice karmaşıklaştı" diyor. Ülkedeki çoğu sohbetin ana konusu, Mısır'daki değişimin neden bu kadar sınırlı olduğu. Ülkeyi yöneten generaller ve destekçileri, bitmeyen gösteriler ile grevlerin istikrarı ve ekonomiyi düzeltmeye yönelik tüm girişimleri baltaladığını savunuyor. Eylemciler de generalleri, iktidarda kalmak için Mübarek'in taktiklerini yeniden canlandırmakla suçluyor. Ordu, muhalifleri susturmak amacıyla çok sert önlemler alıyor. Eylemciler yavaş yavaş Mübarek'i devirmenin işin kolay kısmı olduğunu anlamaya başladı. Ülke çapındaki doktorların kötüleşen sağlık hizmetleri nedeniyle iş bırakma eylemine katılmasına öncülük eden, Kıpti çocuk doktoru Mona Mina, "Devrime katılanların çoğu, Mübarek'in devrilmesiyle yetindi. Kendi aralarında, devrimin talep ettiği değişimleri takip edecek bir yapı oluşturmadan kutlama yapıp Tahrir'i terk ettiler" diyor.