Rus Siyasetinin Kukla Ustası Gölgelerde Yaşıyor

MOSKOVA - Vladislav Y. Surkov genelde Başbakan Vladimir V. Putin ve Devlet Başkanı Dmitri Medvedev'den sonra Rusya'nın en güçlü üçüncü siyasetçisi olarak gösteriliyor. Devlet başkanlığı danışma kurulunun birinci başkan yardımcısı Surkov, çok uzun yıllardır etkin ve saygın bir mevki olan "gri kardinal" rolünde: O, heyecan ve korku yaratan sahne arkasındaki manipülatör. On yılı aşkın bir süredir Rusya liderlerinin, iktidar partisi Birleşik Rusya'nın, Birleşik Rusya'ya muhalif partilerin, gençlik hareketlerinin ve ülkede basılan veya yayınlanan ne varsa her şeyin ideolojik mesajının şekillendirilmesinde Surkov'un payı var. Bu konum, hırpalayıcı bir siyasi iç çatışma süreciyle pekişmiş durumda. Eylül ayında milyarder Mihail D. Prokhorov, Surkov'un görevden alınmasını isteyerek onu gerçek demokrasinin gelişmesini engelleyen "kukla ustası" olmakla suçladı. Prokhorov'un söyledikleri basına yansımadı. Ve bugün, iki seçim kampanyasının yürütüldüğü bir dönemde, Surkov Kremlin için hiç olmadığı kadar vazgeçilmez konumda. 47 yaşındaki Surkov'un, sistemin muhafazası açısından kilit rolde olması tuhaf geliyor. Yarı Çeçen olan Surkov tiyatro yönetmenliği eğitimi aldı ve 20'li yaşlarında pazarlamacı olarak ön plana çıktı. Bir röportajında Richard Gere'in "Pretty Woman" filminde canlandırdığı karakter gibi bir güç simsarı olmak istediğini söylüyordu. Hükümetteki 12 yılın ardından Surkov hâlâ bohem eğilimler sergiliyor. Bu yıl başında bir blogcu ofisini fotoğrafladığında, orada John Lennon, Che Guevara, Barack Obama ve rapçi Tupac Shakur'un çerçevelenmiş fotoğraflarını sakladığı görüldü. Surkov'un görevi, yürütme ile Rusya Parlamentosu, yerel liderler, siyasi partiler ve kitle medyası arasındaki ilişkiyi idare etmek. Nadiren röportaj veriyor ve gazetecilerin sorularını cevapsız bırakıyor. Fakat geçen yıl Rusya'daki saygın günlük gazetelerden Vedomosti'ye, iktidarı Kremlin'de merkezileştirmenin bir hayat memat meselesi olduğunu söyledi ve "Bu sistem, bazılarının düşündüğü gibi halktan kopuk değil. Toplumsal dokuda derin kökleri var. Onu yıkmak isteyenler toplumsal olarak tehlikeli. Siyasi istikrarı sürdürmek hayati önem taşıyor. İstikrar durgunluk değildir, çakılıp kalmak anlamına gelmez. Kalkınmanın aracıdır. Modernleşmeye kaosla ulaşılamaz" diye konuştu. Ayr ıca "merkezi leşt i rmenin kapasitesinin sınırına dayandığını" ve rekabetin devreye sokulması gerektiğini söylemeyi de ihmal etmiyordu Surkov. Ancak bunun gerçekleştiğine dair pek az işaret var. Bu kısmen siyasi projelerin, kontrolden çıkma tehlikesi doğar doğmaz kapısına kilit vurulmasından kaynaklanıyor. Surkov'u 1990'ların ortasından beri iyi tanıyan Rus televizyon ve radyo programcısı Sergey Dorenko, onu (yaratıcı, ironik bir tipi) "kuraları koruyan" rolünde görmenin kesinlikle "paradoksal" olduğunu belirtiyor. Fakat sınırlı özgürlük alanları, Surkov'un inşasına yardımcı olduğu devlet açısından vazgeçilmez nitelikte. Dorenko, "Surkov'un katı kriterleri var. Sınırları koruyor. Sınırlar dahilinde kaos ve akışkanlığa izin var. Sistemin sınırlarının mimarı ve muhafızı o. Fakat sınırları aşmayın" diyor. Dorenko'ya göre bu sınırların ihlali, Prokhorov'la çatışmayı doğurdu. Prokhorov Kreml in taraf ından ticaret yanlısı bir parti kurmakla görevlendirilmişti, fakat milliyetçi bir dil kullanarak kuralları ihlal ettiğinde onu durdurmak Surkov'un göreviydi. Dorenko çat ışmanın Surkov'u güçlendirdiğini, zira ona patronları uğruna kendin feda etme imkânı verdiğini söylüyor ve ekliyor: "Bu her Konfüçyüsçü yetkili için iyi bir şeydir. Surkov hakareti gayet mükemmel şekilde sineye çekiyor, gülüyor, çünkü devlet başkanı ve başbakanın kararlarıyla her daim aynı çizgide." Gerçekten de iki hafta sonra Putin Surkov'u Rusya'ya hizmet madalyasıyla şereflendirdi.
ELLAEN BARRY