Uganda'ya Vuran Petrol Piyangosu Ülke İçin Bir Felaket Olabilir

KAMPALA, Uganda - Beş yıl önce Uganda'da milyarlarca varil rezervi olan bir petrol sahası bulundu. Denize kıyısı olmayan bu yoksul ülke için bulunan petrol başına konan bir talih kuşu gibiydi. Dünya Bankası'na göre ülke nüfusunun yüzde 40'ı, günde 1.25 dolardan az bir gelirle yaşıyor. Önümüzdeki birkaç yıl içinde petrol pompalanmaya başlanınca, 2 milyar doları bulması beklenen yıllık gelir Uganda'ya refah getirebilir. Ancak petrolün armağandan çok bela olabileceğine dair artan bir kaygı var. Uluslararası uzmanlara göre Uganda, dünyada yolsuzluğun en fazla olduğu ülkelerden biri. Daha petrol üretimi başlamadan, aralarında başbakan, içişleri ve dışişleri bakanlarının da olduğu bazı üst düzey hükümet yetkilileri, petrol şirketlerinden milyonlarca dolarlık rüşvet almakla suçlandı. Skandal lar petrol üretiminin başlamasını geciktirebilir ve yakın zamanda Sahraaltı Afrika'daki en kapsamlı protesto gösterilerine sahne olan Uganda'nın zaten istikrarsız olan siyasetini iyice dengesizleştirebilir. Uganda Parlamentosu Ekim ayındaki acil oturumda yaptığı oylamada, tüm petrol anlaşmalarını dondurma ve Tullow Oil'den para almakla suçlanan hükümet yetkilileri hakkında soruşturma başlatmayı kararlaştırdı. Uganda'nın petrolünü çıkarmak için hükümet ve başka iki şirketle 2.9 milyar dolarlık anlaşma imzalaması planlanan İngiliz şirketi Tullow, suçlamaları reddetti. Yaklaşık 26 yıldır iktidarda olmasına ve bu yılki seçimleri de kolayca kazanmasına rağmen, Devlet Başkanı Yoweri Museveni'nin halk desteği azalıyor. Ama ülkedeki çoğu kişiye göre rüşvet iddiaları, bir karalama kampanyasının parçası. New York'taki Columbia Üniversitesi ile Uganda Makerere Üniversitesi'nden Antropoloji Profesörü Mahmood Mamdani, "Museweni'nin bir kez daha aday olmayacağı beklentisi düşünülünce, mücadelenin ondan sonraki dönemde daha iyi bir yer kapmak için verildiği çok açık" diyor. Eleştirilere sinirlenen ve kendisinden üçüncü tekil şahıs olarak söz eden eskinin isyancı lideri Museweni, "Museweni'ye hiç kimse para veremez" diyor. Uganda'da olabilecek şeyler daha önce Angola, Gabon, Nijerya gibi yolsuzluğun olduğu ülkelerde yaşandı ve sınıf farklılıklarının derinleşmesine yol açtı. İnsan hakları savunma örgütü Global Witness, 2010 tarihli raporunda "Uganda'da yeni nesil, ebeveynleri ile dedelerinin dönemindekinden çok daha farklı bir ülkede büyüyecek. Ancak Uganda'yı etkisi altına alan 'doğal kaynak laneti' olgusu yadsınamaz" diyor. Uganda hızla artan emtia fiyatlarının enflasyonu yüzde 30'a çıkarması nedeniyle düzenlenen bir dizi protesto gösterisiyle sarsıldı. Protestocular Arap Baharı'ndaki isyanlardan ilham aldıklarını söyledi. Uganda, Kenya topraklarından geçerek Mombasa limanına uzanan bir boru hattı inşa edeceğini açıkladı. Milletvekilleri ise Museweni'yi, ham petrolün bir kısmını şimdiden yabancı ülkelere satmakla suçladı. Ancak kararlı Museweni, "Uganda'ya hiç ihanet etmedim. Ülkem bir şey kaybetmeyecek. Zaten Uganda benim iktidarımda kaybetmez. Tamam mı?" dedi.
JOSH KRON