Doğalgaza Hücum Korkutuyor

Johannesburg İLe Cape ToWn arasında bulunan, yaklaşık bin 200 kilometre uzunluğundaki Karoo bölgesinin büyük kısmını kaplayan bu çorak arazi (adı yerel dilde "susamış toprak" anlamına geliyor) çok az yağmur alıyor. buna rağmen shell ve diğer büyük enerji şirketleri bölgede, kuyu başına 3.7 milyon litre veya daha çok su isteyebilen yeni bir sondaj teknolojisi yardımıyla, binlerce doğalgaz kuyusu açmayı umuyor. Şirketler zehirli atık suların tümünü bertaraf etmenin bir yolunu da bulmak zorunda kalacak zira en yakın çöp sahası veya sanayi atığı tesisi yüzlerce kilometre uzakta. güney afrika yerin çok altındaki şist kayaçlarına hapsolmuş, daha önceleri erişilemeyen doğalgaz rezervlerini kullanıma açmak isteyen ve sayıları giderek artan ülkelerden biri. hidrolik çatlatma veya kısaca "çatlatma" denilen kuyu açma teknolojisi, gaz vergileri sayesinde yeni bir gelir kaynağı yaratma, binlerce kişiye iş sağlama ve elektriksiz yaşayan yaklaşık 10 milyon güney afrikalıya elektrik üretecek enerji santrallerine yakıt bulma umudu sunuyor. ama petrol ve gaz şirketleri ile paraya sıkışan hükümetlerin kuyu açmayı düşündüğü, buradaki ve diğer kıtalardaki sahaların çoğu hassas bölgelerde bulunuyor. buralardaki yetkililer, sondajların emniyetli biçimde yapılmasını sağlayacak kaynaklarla siyasi nüfuz ve deneyimden yoksun. Massachusetts hampshire College'dan profesör olan Michael Klare'e göre, şist kayaçlarındaki yeni doğalgaz kaynakları İran, Katar ve rusya gibi tarihsel açıdan en büyük gaz üreticisi olan ülkelerin jeopolitik önemini azaltabilir. Yeni kuyu açma süreçleri, şist gazı konusunda daha fazla tecrübesi olan abD şirketleri halliburton, Chesapeake energy ve exxon Mobil'i avantajlı kılıyor. a ralarında Çin, hindistan ve pakistan'ın da olduğu 30'u aşkın ülke şu anda, çatlatma tekniğini kullanmayı göz önünde bulunduruyor. gaz üretiminde görülen hızlı artış ise boru hattı ile uzak pazarlara nakledilebilmesi için gazı sıvılaştıran terminal inşasına yönelik ilgiyi artırdı. Örnek vermek gerekirse endonezya hükümeti, Java Adası'nın bir bölgesinde şist gazı çıkarılmasına izin vermeyi düşünüyor. 2006'da bölgedeki kuyu açma faaliyeti bir çamur volkanını patlatarak 13 kişinin ölümüne ve 30 binden fazla insanın da yaşadığı yeri terk etmesine yol açtı. Avrupa'daki doğalgaz kaynaklarının üçte birinden fazlasına tekabül eden Polonya'daki şist gazı rezervi, ülkenin gaz ihtiyacının yüzde 60'tan çoğunu sağlayan Rusya'ya olan bağımlılığı azaltabilir. Ama pazar araştırma kuruluşu Bernstein Research'ün Nisan 2010 tarihli raporu, şist gazı çıkarmanın maliyeti ve riskleri konusunda kaygılara neden oldu. Raporda, "Avrupa'da ve şist rezervine sahip olan bazı ülkelerdeki yenilenebilir su kaynakları, ABD'ye kıyasla çok daha az miktarda" uyarısı yer alıyor.
Bir Amerikan Girişimi Çatlatma
işleminde kayaçları kırmak ve g azı s erbest b ırakmak amacıyla, içine kimyasallar ile kum katılan büyük miktardaki su, çok yüksek basınçla yerin altına gönderiliyor. Çatlatma sonrasında suyun çoğu, içine zehirli kimyasallar karışmış olarak yüzeye geri dönüyor. Yoğun su kullanımı içeren kuyu açma tekniği çatlatmanın keşfedildiği ABD'de hükümet, bu teknolojinin yurtdışında yayılmasını destekleyerek öncü bir rol üstleniyor. Hükümet ayrıca, aralarında sıvı doğalgazı çıkarma ve nakletme projelerinin de olduğu başka enerji projelerine destek veriyor. Başkan Obama son üç yılda Çin, Hindistan ve Polonya'ya yaptığı ziyaretlerde şist gazını teşvik etti. Obama Varşova'da Mayıs ayındaki konuşmasında, "Şist gazını tamamen güvenli bir yöntemle çıkaracak teknoloji kapasitesinin mevcut olduğuna inanıyoruz" dedi. ABD İhracat-İthalat Bankası son yıllarda, aralarında banka tarihinin en büyük ticari işleminin (Exxon Mobil öncülüğünde Papua Yeni Gine'de yürütülen, yüzlerce kilometrelik gaz boru hattı ile sıvı doğalgaz tesisini de içeren 3 milyar dolarlık anlaşma) de olduğu, en geniş kapsamlı gaz projelerine finansman sağladı. ABD Jeoloji Kurumu, Avrupa'da şist gazı araştırması yapan jeologlara eğitim ve teknoloji sağlamayı önerdi. ABD 2009'da, Çin'in kuzeyindeki İç Moğolistan bölgesinde ve ayrılıkçı bir hareketin olduğu batıdaki Sincan'da büyük şist kaynaklarının hızlı şekilde gel iştirilmesini amaçlayan bir anlaşma da imzaladı. ABD Dışişleri Bakanlığı'nın 2010'da başlattığı Küresel Şist Gazı Girişimi, çatlatma tekniği konusunda çok sayıda yabancı ülkeye danışmanlık yapıyor. Bakanlık, yabancı yetkililerin ABD'li enerji uzmanlarıyla görüşmesi ve ABD'deki sondaj sahalarını görmesi amacıyla bu yıl 6 gezi düzenledi.
Etkiler Konusundaki Endişeler
Bazı ekonomistler ve çevreciler, görece yoksul ülkelerin hükümetlerinin yeni vergi gelirlerinden ve istihdamdan yarar sağlamasına rağmen, kuyu açmanın çevresel risklerine yeterince önem göstermeyebileceğini belirtiyor. Bu çevreler ayrıca, kuyu açmanın yarattığı hava kirliliği, olası sızıntıların yol açacağı su kirlenmesi ve kamyon trafiği gibi olumsuz etkilere maruz kalan yerel halkın, çok az fayda sağlayabileceğini söylüyor. ABD Federal hükümetinin ve şirketlerin yurtdışındaki enerji projelerine sağladığı finansmanı takip eden araştırma ve destek örgütü Pacific Environment'ın politika yöneticisi Doug Norlen, "Bu projeler maliyetlerde, yerel konut ve hizmet fiyatlarında, şimdiden büyük artışa yol açtı. Geçici inşaat işleri bulan bir avuç şanslı kişi haricinde, yerel toplulukların ekonomik durumu aslında daha kötüye gidebilir" diyor. Kuyu açmaya hazırlanan Güney Afrika'da ve diğer ülkelerde, bir arazinin altında bulunan madenler genelde şahıslara değil devlete ait. Karoo sakinlerinin çoğu, hükümetin rüzgâr veya güneş çiftlikleri kurmasını tercih edeceklerini söylüyor. Beslediği üç bin koyunu ve keçiyi otlattığı yere su getiren, tıkanmış bir boruyu açmaya çalışan 44 yaşındaki Trenly Spence, "Büyük bir sızıntı, sızdıran bir boru veya araştırmaların tespit edemediği bir yeraltı kırığı, ailemin dört kuşaktır işlettiği çiftliği mahvedebilir" diyor.
Yerel Halka Dair Kaygılar
Kimi uzmanlar, ABD'nin çevresel ve diğer etkiler konusunda dikkatli olması gerekt iğini belirt iyor. Amerikan Üniversitesi Uluslararası ve Karşılaştırmalı Çevre Hukuku Programı'nın Başkanı David Hunter, "ABD ile ona bağlı finansman sağlayan kuruluşların, yabancı yatırımcılara istikrarlı bir ortam yaratan ancak yerel halka pek fayda getirmeyen politikaları teşvik etmek gibi bir alışkanlığı var" diyor. ABD İhracat-İthalat Bankası 2008'de, Peru'da Amazon yağmur ormanlarındaki Camisea gaz yataklarından gaz ihraç etmek için kurulacak bir sıvılaştırılmış doğalgaz terminaline, 400 milyon dolarlık kredi garantisi sağladı. Camisea projesi sızıntılar, yolsuzluk ve gazın yerli tüketicilere fiyat indirimi için kullanılması yerine ihraç edilmesi konusundaki eleştiriler gibi sorunlarla karşılaştı. Güney Afrika'da daha dikkatli davranılması için baskılar artıyor. Kamuoyu Karoo bölgesinde kuyu açılması konusunda endişelenince, Güney Afrikalı sondaj yetkilileri yeni ruhsat dağıtımını Şubat'a kadar durdurdu. Güney Afrika'nın bağımsız Reklam Standartları Kurumu Temmuz'da, Shell'in reklamlarında öne sürdüğü, çatlatma tekniğinin asla kirlilik yaratmadığı gibi iddiaların yanıltıcı olduğuna h ükmetti. O rta K aroo bölgesinin Afet Yönetimi Müdürü Hein Rust, "Hükümete acele etmesi için m uazzam b ir b askı y apılıyor. Ama bence bu kararlar itimada dayalı olarak veya tüm maliyetler bilinmeden alınmamalı" diyor.