Korkulan Bir Canlıyı Koruma Mücadelesi

Belize City, Belize - Wildlife Conservation Society'nin (Doğal Hayatı Koruma Derneği) Körfez ve Karayip Köpekbalıkları ve Kedibalıkları Programı'nın Başkanı Doktor Rachel Graham'ın köpekbalığı türlerinin avlanmasını yasaklatması için, bu canlıya karşı beslenen korkuların ve önyargıların üstesinden gelmesi gerekiyor. Bu köpekbalıklarına şu anda Belize ve Meksika açıklarında koruma altında olan balina köpekbalığı da dâhil. Graham geçen Mayıs'ta İngiltere'deki Whitley Doğa Koruma Vakfı'ndan, kurum adına yaptığı çalışmalardan ötürü 2011 Altın Ödülü ve yaklaşık 100 bin dolar kazandı. Mülakatın kısaltılmış bir versiyonu aşağıdadır:
S. Köpekbalıklarının neyi ilginizi çekiyor?
C. Çok güzel ve zarifler. Ekolojik açıdan büyük bir rol oynuyorlar çünkü avlarının sayısını kontrol altında tutuyorlar. Çok zekiler. 400 milyon yıldır doğada olmalarının nedeni bu. İncelediğim türlerden biri olan balina köpekbalığı, yön kabiliyeti en iyi gelişmiş hayvanlardan biri. Binlerce mil kat ediyorlar ve her yıl Belize'deki belli bir noktaya ulaşıyorlar. Mercan kayalıklarındaki balıkların yumurtlamaya başlamasını bekliyorlar ve sonra kendilerine muhteşem bir ziyafet çekiyorlar.
S. Dünyadaki köpekbalıklarının durumunu özetler misiniz?
C. Bin 200 köpekbalığı ve kedibalığı türünün yaklaşık yüzde 17'si yok olma tehlikesi altında. Bu rakam, açık denizlerde yaşayan türlerde daha yüksek. Uluslararası Doğayı Koruma Birliği'ne göre bunların üçte biri tehlike altında. Sayılarının azalmasının en büyük nedeni, Asya'nın bazı kesimlerinde yenilen lüks bir yemek olan köpekbalığı yüzgeci çorbası için aşırı avlanmaları.
S. Çin'de önüne köpekbalığı yüzgeci çorbası getirilen bir turiste ne önerirsiniz?
C. Yemeden önce bir kere daha düşünün. Yok olma tehlikesi altında olan ve size zarar verebilecek bir şeyi neden yemek isteyesiniz ki? Bu balıktaki cıva miktarı çok ama çok yüksek.
S. İnsanlara saldıran köpekbalıklarıyla ilgili haberler gördüğünüzde ne hissediyorsunuz?
C. Bunlar elbette benim de canımı sıkıyor. Bu tür haberler abartıya kaçıyor ve pek çok türün hayatını tehlikeye sokuyor. İnsanlar vahşi doğaya adım attıklarında, besin zincirinin bir parçası olduklarını fark etmeli.
S. Öyleyse en nefret ettiğiniz film "Jaws" mıydı?
C. Hayır. Ama filmde o kadar güzel replikler vardı ki, bizler köpekbalığı araştırmacıları olarak bunları tekrar tekrar kullanırız. Örneğin, "Daha büyük bir tekneye ihtiyacımız var!" Bu repliği çok seviyoruz.

S. Köpekbalığı saldırısına uğramaktan korktuğunuz oluyor mu?
C. Köpekbalıklarının hislerine karşı hep hassas olmuşumdur. Karşılaştığım en ciddi tehlikeler, insanlardan geldi. Burada kaçak bir avlanma sahası var. Issız adalarda yuvalanan Guatemalalılar tarafından işletiliyor. Köpekbalıkları geceleri öldürülüp Guatemala'daki iskelelere götürülüyor. Etleri ve yüzgeçleri buradan ihraç ediliyor. 2007'de Belize hükümeti için bir rapor yazdım. Ülkede kaç köpekbalığının öldürüldüğünü ve dışarı çıkarıldığını hesapladım. Daha sonra benimle birlikte çalışan Guatemalalı bir balıkçı bana, "Şu anda Guatemala'ya gitmek senin açıdan iyi olmaz" dedi.

S. Köpekbalıklarının başına gelenler karşısında umudunuzu yitirdiğiniz oluyor mu?
C. Aslında son derece iyimserim. İnsanların köpekbalıkları ve kedibalıklarıyla ilgili hislerini değiştirmeleri kuvvetle muhtemel. İnsanlar onları tanıdıkça, onları öldürmenin sürdürülemez ve ahlaki açıdan yanlış olduğunu anlayacaktır.