İsrail, İran Arasındaki Gizli Savaş

Berlin - Yeni Delhi'de diplomatik bir araç manyetik bir bombayla havaya uçuruldu. Kenya'nın Mombasa kentinde polis patlayıcı buldu. Bulgaristan'ın Karadeniz kıyısındaki Burgaz'da beş İsrailli turist ve Bulgar bir otobüs sürücüsü, bir saldırıda öldü. İsrailli ve Amerikalı istihbarat yetkilileri bunların on kadar komplodan yalnızca birkaç tanesi olduğunu, İran ve Hizbullah'ın İsrail ve müttefiklerine karşı giriştiği kesintisiz saldırının temelini oluşturduklarını belirtiyor. Fakat aralarındaki bağ bazen zayıf kalıyor ve taktikler değişkenlik, hedefler çeşitlilik gösteriyor. Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü karşı terör ve istihbarat programı direktörü Matthew Levitt, "Bu, okuyucuların sayfa sayfa takip edebileceği bir kurgusu olan bir casusluk hikâyesi değil. İran da, Hizbullah da olaylarla aralarına makul bir mesafe koyup onları inkâr edebiliyor" diyor. Uzmanlar bu gölge savaşının El Kaide teröründen çok Soğuk Savaş döneminde CIA ve KGB'nin operasyonlarıyla benzerlik taşıdığını ifade ediyor. Washington'daki Amerika İçin Yeni Bir Güvenlik Merkezi'nin kıdemli üyesi Andrew Exum, "Öyle bir muğlâklık bırakıyorlar ki, onların yaptığını kesinleştiremiyorsunuz. Bu da İsrail veya ABD'nin karşılık vermesini güçleştiriyor" diyor. Bulgaristan'daki patlamanın ardından hem İran hem de Hizbullah, neredeyse Başbakan Benyamin Netanyahu'nun onları suçladığı hızda, olayla bir ilgileri olduğunu inkâr ettiler. Amerikalı ve Bulgar yetkililer perde arkasından Netanyahu'nun değerlendirmesini destekledi, ancak bunu açıkça dile getirmediler. Üst düzey bir Amerikalı yetkiliye göre İsrail istihbaratı, bombalamanın iki ay öncesinden itibaren Lübnan'la Burgaz arasında birçok telefon görüşmesinin kanıtlarına sahip. Olay günü yaklaşırken de konuşmalar sıklaşmış. Fakat ne onlar karşı istihbarat çalışmalarının ayrıntılarını açıklamaya, ne de saldırganlar olayın sorumluluğunu üstlenmeye yanaşıyor. Yetki l i , "Lübnan'daki kaynakları biliyoruz, ama Bulgaristan'dakilerin kimliği meçhul. Lübnan'daki numaraları bildiğimizi bilmemeliler" diyor. Bulgar yetkililer patlamada ölen saldırganın da, olası suç ortaklarının da kimliklerini henüz belirleyemedi. Avrupa Birliği Hizbullah'ı hiçbir zaman bir terör örgütü olarak tanımamasından ötürü de somut kanıt olmaksızın grubu sorumlu ilan etmekten çekiniyor. Almanya'da üst düzey bir güvenlik yetkilisine göre, Avrupalı müttefikler olayın gerisinde "Hizbullah'ın kendisi olduğuna şüpheyle yaklaşıyor, onun yerine sorumlu, örneğin, İran tarafından kullanılan Hizbullah sempatizanı bireyler de olabilir". Yeni Delhi'deki soruşturmada daha çok yol alınmış görünmekle birlikte orada da diplomatik ve ticari ilişkiler Hindistan'ı ikilemde bırakıyor. İran, İsrail ve ABD'yle ilişkilerini dengelemeye çalışan Hindistan, petrolünün çoğunu İran'dan ithal ediyor. Hindistan polisi Mart'ta, Yeni Delhi'deki saldırıyla bağlantılı olarak üç İran vatandaşı için tutuklama emri çıkarmıştı. Fakat geçtiğimiz günlerde The Times of India gazetesi, polisin saldırının sorumlusu olarak İran Devrim Muhafızları'nı belirlediğini haber yapınca yetkililer haberi yalanladı. Suikast girişimlerinden bazıları özensizdi. Buna dayanan bazı uzmanlar, saldırıların aceleyle planlandığını ve belki de İran'ın nükleer programına karşı peş peşe düzenlenen gizli saldırılardan sonra İran'la Hizbullah'ın apar topar misilleme yapmak istediklerini düşünüyor. İran'ın önemli bir müttefikini tehdit eden Suriye'deki iç savaş da bir başka etken olabilir. İsrailli üst düzey bir yetkili, "Saldırılarda bir çırpınış göze çarpıyor. Başaramadıklarında bile bir şeyler yapmış olduklarını hissediyorlar. Ne de olsa bazı sonuçlar aldıklarını göstermek zorundalar" diyor. Hizbullah, 2008'de Suriye'de bir aracın infilak etmesiyle ölen örgütün eski güvenlik şefi İmad Mugniye'nin intikamını İsrail'den almaya yemin etmişti. İran da en az dört İranlı nükleer bilim insanının ölümü için İsrail'i suçluyor. Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacı olan Yoram Schweitzer'a göre son saldırılardan sorumlu olanlar İsrail'in komşularıyla çatışmasını istiyor. Schweitzer, "Tam da bundan ötürü İsrail için en iyisi kontrollü bir politika izlemek ve kendi belirleyeceği bir zamanda karşılık vermektir. Hedefli ve gizli bir tarzda" diyor. Bir başka deyişle, çatışma yine gölgelerde süreceğe benziyor.
NICHOLAS KULISH ve JODI RUDOREN