Rusya'yla Ticari İlişkiler

ABD Kongresi'nin yaz tatiline girmeden önce, Rusya'yla ticari ilişkileri geliştirmeyi amaçlayan bir yasa tasarısını kabul etmesi gerekiyordu ama bu olmadı. Rusya'da iş yapan veya yapmak isteyen ABD şirketleri, Rusya 22 Ağustos'ta Dünya Ticaret Örgütü'ne (DTÖ) katıldıktan sonra yabancı rakipleri karşısında dezavantajlı bir konumda olabilir. Sorun Jackson-Vanik Değişikliği adı verilen ve Sovyetler Birliği'nden yapılan ithalata daha yüksek ve etkili gümrük vergileri koyan çağdışı yasadan kaynaklanıyor. 1974'te çıkan bu yasa, Moskova'nın Yahudilere ülkeden ayrılma izni vermesi için baskı yapmayı amaçlıyordu. 20 yıl sonra, Yahudilerin göçü artık sorun değildi ama yasanın kendisi sorun olmuştu. ABD başkanları 1992'den beri yasanın uygulanmasını erteledi ve Rusya'ya geçici olarak daha düşük ithalat vergisi uygulamaya olanak tanıyan normal ticari statü verdi. Rusya'nın DTÖ'ye kabul edilen son büyük ekonomi olmasıyla, bu statünün kalıcılaştırılması gerek. Jackson-Vanik yasası kaldırılmazsa, ABD DTÖ kurallarını ihlal edecek. ABD'li ihracatçılar da Rusya pazarına girmek için Avrupalı ve Asyalı rakiplerinden daha yüksek gümrük vergisi verecek. Bunun ABD'li işçilere yönelik olumsuz etkileri açık. Başkan Obama yasayı ticari önceliği yaptı. İş dünyası da bunu gündeminin en üst sırasına koyarak sıkı lobi faaliyeti yürüttü. Ancak Devlet Başkanı Vladimir Putin'in dikta yöntemlerini, ara sıra alevlenen Amerikan karşıtlığını ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a verdiği desteği dikkate alan bazı Kongre üyeleri, Rusya'ya fayda sağlıyor görünen herhangi bir yasayı onaylamaktan endişeli. Cumhuriyetçiler için durum daha da sıkıntılı, zira başkan adayları Mitt Romney Rusya'yı dikkatsizce ve hatalı bir şekilde, ABD'nin "bir numaralı jeopolitik düşmanı" ilan etti. Jackson-Vanik yasasını kaldırmak Putin rejimine yönelik bir iyilik gibi görülmemeli. Uzmanlara göre yasanın kaldırılması, ABD'nin Rusya'ya yaptığı ihracatın iki kat artarak beş yılda 19 milyar dolara çıkmasını sağlayabilir. Ayrıca ticari ilişkileri geliştirmek Rus ekonomisinin açılmasına yardım ederek değişimi kolaylaştırabilir. Son sokak gösterilerinin gösterdiği gibi, Rus orta sınıfı yönetimde daha çok söz sahibi olmak istiyor. Tasarının geçmesi için bu yeterli bir sebep. Ama yasanın bir başka maddesi ABD'nin, yolsuzluk davalarına bakan ve Rus hapishanelerinde bir yıl kaldıktan sonra 2009'da ölen Sergey Magnitski'nin ölümünden sorumlu tuttuğu kişilerin vizelerini iptal edip mal varlıklarını dondurmasını öngörüyor. Başka insan hakları ihlalcileri de bu cezalara tabi olabilecek. Rusya misilleme tehdidinde bulundu. Ama Putin hükümetinin internet siteleri, göstericiler ve sivil toplum kuruluşları üzerindeki kontrolü artırdığı bir dönemde, bu madde etkili bir kınama olur. Magnitski maddesinin Temsilciler Meclisi ve Senato'daki nüshaları arasında bazı farklar var. Kongre'deki asistanlar, farklılıkları gidermeye yakın olduklarını ve ticaret tasarısını Kongre'nin iki kanadından geçirmeye yetecek oy olduğunu söylüyor. 2 Ağustos'ta yasanın Eylül'de çıkacağını söyleyen Temsilciler Meclisi çoğunluk lideri Eric Cantor bu sözünü tutmalı.