Sudan ve Güney Sudan İlerleme Kaydediyor

Bu ayın başında petrol boru hattı ücreti konusunda nihayet anlaşmaya varan Sudan ve Güney Sudan, tehlikeli bir açmaza son verdi. İki ülkenin yaşadığı mali sorunlar düşünüldüğünde, anlaşmanın olabildiğince çabuk şekilde hayata geçirilmesi gerek. Ham petrolünü Sudan'dan geçen boru hattıyla nakletmek için ödeyeceği ücret konusunda Sudan'la anlaşmayı başaramayan Güney Sudan Ocak'ta petrol üretimini durdurunca, gerilim doruk noktasına çıkmıştı. Geçen yıl bağımsızlığını ilan eden Güney Sudan, eski ülkesinin petrol yataklarının çoğunu devraldı. Ama bu yeni ülkenin denize kıyısı yok ve petrolü piyasaya sunacak boru hattının kontrolü Sudan'da. Bu kördüğümün etkisi çok yıkıcıydı. Petrol olmayınca gelirinin yüzde 98'ini kaybeden Güney Sudan'ın döviz rezervleri hızla azaldı. Sudan ise gaz fiyatlarına yönelik devlet desteğini kesince, birçok malın fiyatı yükseldi ve binlerce protestocu sokaklara döküldü. Nisan'da sınır hattında çıkan çatışma, iki tarafın tekrar savaşa sürükleneceği korkusunu uyandırdı. 1983-2005 arasındaki savaşta 2 milyondan çok insan öldü. Son çatışmalarda 650 bine yakın insan evlerini terk etti. Sudan'ın ve Güney'i destekleyen isyancıların 5 Ağustos'ta Birleşmiş Milletlerle, isyancıların kontrolündeki bölgelere yardım gönderilmesi için nihayet anlaşma imzalaması iyi bir haber. BM, Afrika Birliği ve 3 Ağustos'ta Güney Sudan'ı ziyaret eden Dışişleri Bakanı Clinton'ın baskıları, iki ülkenin boru hattı ücretiyle ilgili şartlar konusunda anlaşmasına yardım etti. Nihai ayrıntı lar kamuoyuna açıklanmadı ama The New York Times'tan Jeffrey Gettleman'ın haberine göre, başlangıçta varil başına 36 dolar isteyen Sudan'a 1 dolar öneren Güney Sudan, varil başına yaklaşık 10 dolar vermeyi kabul etti. Güney Sudan ayrıca Sudan'ın gelir kaybını tazmin etmek için 3 milyar dolar civarında para vermeyi kabul etti. Sudanlı yetkililerin anlaşmayı güvenlik sorunları çözülene dek geciktireceği yönünde kaygılar var. İki ülke şu ana kadar ortak sınırlarını çizmeyi, tartışmalı bölgenin ortasındaki petrol zengini Abyei'nin statüsünü belirlemeyi ve isyancıları destekleme konusunda birbirlerine yönelttikleri suçlamaları aşmayı başaramadı. Bu konulardaki görüşmelere ay sonunda yeniden başlamaları bekleniyor. BM Güvenlik Konseyi iki ülkeyi, yeterli i lerleme sağlanmazsa yaptırım uygulamakla tehdit etti. İki taraf daha temel bazı sorunlarla da uğraşmak zorunda kalacak: Yönetimi iyileştirmek, hak ihlallerini bitirmek ve yolsuzluğu ortadan kaldırmak. Sudan ve Güney Sudan ayrılmaz şekilde birbirine bağımlı. Ücretle ilgili anlaşmayı uygularlarsa, diğer önemli sorunları çözme şansları artar.