Artık her kullanıcı tasarımcı olabiırk

LONDRA - İlk kez düzenlenecek İstanbul Tasarım Bienal i'nde sergilenecek olan ekmek kızartma makineleri, elektrikli süpürgeler, vazolar ve oyuncaklar, yeni nesil açık uçlu tasarımın ürünleri. Üç boyutlu baskı gibi ileri üretim teknolojileri, tamamlanan objelerle ilgili kritik tasarım kararlarının onları kullanacak kişiler tarafından alınmasını sağladı. İtalyan tasarım ve mimari dergisi Domus'un Yayın Yönetmeni Joseph Grima, "Tasarımcı ile imalatçının bitmiş bir ürünü piyasaya sürdüğü o geleneksel model, artık birçok alanımda uygulanabilir değil. Tasarım süreci kapalı olmaktan çıkıp açık uçlu ve tamamlanmamış hale gelince neler olduğunu araştırmak ve bunun tasarım kültürünü nasıl dönüştürdüğüne bakmak istiyoruz" diyor. Artık objeler o kadar hızlı ve detaylı biçimde yapılıyor ki, her birinin özellikleri nihai kullanıcısının tercih edeceği biçim ya da tarzı alacak şekilde müşteriye uyarlanabiliyor. Grima, bu teknolojilerin gelişimine öncülük eden tasarımcıların bazılarını, bienalin "Adhocrasy" adındaki sergi, atölye ve performans programına davet etmiş. 13 Ekim-12 Aralık arasındaki bienalin iki ana etkinliğinden biri olan Adhocrasy'nin küratörlüğünü Grima yapıyor. Adhocrasy'ye davetli tasarımcılar arasında Brüksel ve Amsterdam'da çalışan Thomas Lommee ve Jesse Howard, Belçika'nın Antwerp kentinde Claire Warnier ve Dries Verbruggen tarafından kurulan Unfold grubu da var. Nijerya'nın en büyük kenti Lagos, Kenya'nın başkenti Nairobi ve Mısır başkenti Kahire'deki "Make Faire Africa" etkinliklerine katılmış olan Cyrus K abiru, N orbert O kec v e diğerleri, bir süreliğine İstanbul'a yerleşip Türk tasarımcılarla ortak çalışmalar yapacak. "Adhocrasy", yeni üretim teknolojilerinin etkisini araştırmaya yönelik ilk girişim değil. Domus'un Nisan'da Milano'da açtığı bir sergide analiz edilen bu tema, şimdi de Belçika'nın Genk kentindeki C-mine Tasarım Merkezi'nde 7 Ekim'e dek sürecek "Makine: Yeni bir sanayi devrimi tasarımlamak" başlıklı sergide dikkatle inceleniyor. Alışılmadık biçimde ufukları geniş bir çaba olan "Adhocrasy" ise, tasarımın hızla değişen rolüyle ilgili tartışmaya yapıcı katkıda bulunabilir. Başarılı olursa, İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı tarafından düzenlenen İstanbul Tasarım Bienali'ni küresel tasarım takvimine dinamik bir ilave olarak kabul ettirebilir. Yeni bienal, tasarım yılının en yoğun dönemine denk geliyor. Pek çok ülkede bu projelere kamu fonu desteğinin kesilmiş olmasına rağmen, her Eylül ve Ekim'de dünya çapında onlarca tasarım festivali düzenleniyor. Umut vaat eden gelişmelerden biri, geleneksel olarak sanat ve mimariye odaklanan bazı etkinliklerin artık tasarımla ilgili daha düşünceli bir yaklaşım benimsemesi. 30 Eylül'e dek Flandre'de süren Avrupa çağdaş sanat bienali Manifesta bunların arasındaki en iyi örneklerden biri . Mani festa'da Amerikan deneysel tasarım grubu Beehive Design Collective ve Hollandalı kitap tasarımcısı Irma Boom'un çalışmaları da sergileniyor. Bir diğer örnek de 25 Kasım'a dek sürecek Venedik Mimari Bienali. Venedik, geleneksel olarak mimariye odaklanır ve mimarların tasarladığı mantıksız, rahatsız sandalyeler gibi ara sıra yapılan istisnalar hariç, tasarımın diğer yönlerini görmezden gelirdi. Ama bu yıl objelerin tasarımı, Venedik Bienali'nde tartışılan konulara zekice katkıda bulunuyor.
ALICE RAWSTHORN