ABD ve İslam Dünyası

Müslüman ülkelerdeki ABD elçiliklerine yönelik saldırılara ve şiddetli protestolara yol açan İslam karşıtı film, öfkeyi ateşlemek için elverişli bir sebepti. İşsizlik, ekonomik durgunluk ve daha önceki Arap hükümetlerinin on yıllar boyunca uyguladığı baskılar yüzünden zarar gören bu toplumlarda, daha derin etkiler iş başında. Özgürlüğüne yeni kavuşan bu toplumlar Arap Baharı sonrasında, tümü iktidarı ele geçirme ve demokratik değişiminin yönünü belirleme mücadelesi veren aşırı İslamcılar, ılımlılar ve laikler arasındaki çatışmaya sahne oluyor. Bazıları neye inanmak isterse istesin, bu güçler ve son saldırılar muhtemelen Amerikan dış politikasının kontrolü dışında. Birçok İslamcı lider ve El Kaide unsurları, huzursuzluğu kendi çıkarları için suiistimal etmeye hevesli. Özellikle yıkıcı güçlerden biri, Lübnan'da büyük bir ABD karşıtı gösteri düzenleyen Hizbullah lideri Hasan Nasrallah. Kuşkusuz Nasrallah Suriye'nin acımasız Devlet Başkanı Beşar Esad'la olan ittifakı nedeniyle ağır zarar gören popülaritesini tekrar artırmaya çalışıyor. Libya'nın Bingazi şehrinde ABD büyükelçisi Christopher Stevens ve üç elçilik çalışanını öldüren ve diğer şehirlerde çatışma çıkaran ABD karşıtı radikaller, Müslümanlara temelde hoşgörüsüzlük ve nefret merceğinden bakanların en kötü korkularını güçlendirdi. Bu radikaller ayrıca kendi ekonomilerine ciddi zararlar verdi; çünkü bu kargaşa ve güvensizlik ortamında turizm ve ticaret gelişemez. Göstericiler hükümetlerinin ihtiyaç duyulan istihdam ve konut olanaklarını sağlamasını talep etmek yerine, ABD'deki fitneci fanatiklerin tanıttığı ilkel bir filme odaklandı. Arap Dünyası'ndaki haber kuruluşlarının büyük kısmı devlet kontrolünde olduğu için çoğu Müslüman, ABD hükümetinin İslam karşıtı çirkin şeyleri yasaklamayı ifade özgürlüğü nedeniyle reddetmesini hâlâ anlayamıyor. Bir Fransız dergisi 19 Eylül'de Hazreti Muhammed'i konu alan pespaye karikatürleri yayınlayıp yeni bir öfke dalgasına yol açtı. Başkan Obama 2009'da akıllı bir hareket yaparak Müslümanlarla barışmaya çalıştı. Kahire'de konuşan Obama karşılıklı saygıya dayalı bir yaklaşım benimseyerek, aşırılıkçılarla mücadeleden asla çekinmeyeceğine ama ABD'nin de hiçbir zaman İslam'la savaşmayacağına söz verdi. Obama ayrıca Müslümanları, tüm yurttaşlarına saygı gösteren seçilmiş ve barışçı hükümetler kurmaya çağırdı. Şimdi bu kadar çok Arap ülkesinin bu konuda mücadele vereceğini o dönemde çok az kişi tahmin ederdi. Gösterilere daha geniş bir çerçeveden bakılmalı. Çoğu gösteride en fazla birkaç bin kişi vardı. Ayrıca birçok lider (özellikle Libyalılar ve Tunuslular ama ayrıca Türkiye başbakanı, Suudi Arabistan baş müftüsü ve gecikmeli de olsa Mısırlı liderler) şiddeti kınadı ve ABD elçilikleri ile konsolosluklarının güvenliğini artırma sözü verdi. Bu liderler açıkça konuşmalı ve halklarına ABD ile olan ilişkilerinin neden önemli olduğunu anlatmalı. Büyükelçi Stevens'ı kurtarmaya çal ışan Libyalılar, bu ilişkilerin değerini kesinlikle görüyordu. Cumhuriyetçilerin başkan adayı Mitt Romney ve parti yetkilileri Obama'ya, zayıf ve alttan alır bir şekilde davrandığı yönünde mantıksız suçlamalar yöneltti. Tutarlı bir seçenek yerine kafa karıştırıcı ve çoğu kez çelişkili iddialar dile getiren Cumhuriyetçiler, Washington'un kırı lgan Arap demokrasilerine kendi isteklerini dayatmaya çalışamayacağını ve çalışmaması gerektiğini anlamıyor. Ancak ABD Kongresi'ndeki bazı kişilerin istediği gibi kendilerini demokratik hükümetler ve çoğulcu toplumlar inşa etmeye adayan Libya, Tunus ve Mısır halklarını desteklemekten vazgeçmek yanlış olur. ABD yapabileceği her türlü yardımı yapmaya devam etmeli.