Suriyeli İsyancılar Şüphecileri İkna Edemiyor

Beyrut, Lübnan - Suriye iç savaşı iki yılı doldurmaya yaklaşırken, Devlet Başkanı Beşar Esad'a muhalif olanlar ve onların uluslararası destekçileri, büyük oranda hükümet taraftarını kendi saflarına çekmeyi başaramadı. Buna azınlıklar da dâhil. Oysa analistlere göre, Suriye nüfusunun bu kısmının yardımı, hem çatışmaları sona erdirmek hem de Suriye'nin başarısız bir devlet olmasını önlemek açısından kilit önemde. Sürgündeki Suriyeli muhalif liderler, geleceğin Suriye'sinde Esad'ın mensup olduğu azınlıktaki Nusayriler dâhil, dinine ve etnik kökenine bakılmaksızın tüm yurttaşlara eşit haklar garanti edileceği ve ellerinde kan olmayan hükümet yetkililerinin güvende olacağına dair vaatler dile getirdi. Ama bu, isyandan bezmiş pek çok Suriyelinin bağlılığını kazanmaya yetmedi. Suriye'de ihtilafın tüm taraflarıyla görüşen Uluslararası Kriz Grubu'ndan analist Peter Harling, "Aslında muhalefet, rejimi bir arada tutmaya yarıyor. Devlet yapısından geriye kalanları koruma, rejimin içindeki Alevileri çekme ya da en çok kimden, rejimden mi yoksa muhalefetten mi nefret etmesi gerektiğini bilmeyenlerin nabzını yakalamak söz konusu olunca, muhalefet bir stratejisi varmış gibi durmuyor" diyor. Suriye içinde bağlantıları olan analistler, muhalefetin, Baas Partisi, ordudaki düşük rütbeli askerler ve 1.2 milyon Suriyeliyi istihdam eden kamu sektörünün akıbetinin ne olacağı ya da mezhepçi şiddet ile intikam cinayetlerinin nasıl engelleneceğine dair plan sunamadığını belirtiyor. Bazı eleştirenlere göre muhalefet, rejime verilen desteği kırma fırsatlarını kaçırdı ve Esad'ın kendini kararsızlara, Suriye devletini bütün olarak tutmanın en iyi yolu olarak sunmasına imkân verdi. Bazıları, muhalefetin bıraktığı boşluğun Esad'ın 6 Ocak'ta yaptığı ve kendisinin makbul addettiği muhaliflerle siyasi müzakerelere oturma teklifinde bulunduğu konuşmasına zemin hazırladığını söylüyor. Harling'e göre, Esad'ın kendisinin hâlâ makul bir tercih olduğuna kararsızları ikna çabası niteliğindeki konuşması, başkanın yakın çevresindeki "Halk eninde sonunda bize geri gelecek, zira biz devlet olanağını daha fazla sunuyoruz" inancını yansıttı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov, muhalefete Esad müzakereleri reddediyor diye şikayet etmek yerine siyasi çözüm için kendi önerilerini sunmaları çağrısı yaptı. Eski BM Genel Sekreteri Kofi Annan da, ABD ve Rusya'yı, Suriye'deki tarafları bir araya getirme yönünde daha fazla çalışmadıkları için azarlayıp, muhalefetin görüşmeler başlamadan Esad'ın iktidarı bırakmasında ısrar etmesinin sorunu kördüğüm haline getirdiği ve kaos riski yarattığı uyarısında bulunmuştu. Bu kaygı ları , muhalefeti Suriye'nin meşru temsilcisi olarak tanıyan Obama yönetiminin eski Suriye danışmanı da paylaşıyor. Eski danışman Frederic C. Hof, geçen ay kaleme aldığı makalede, muhalefetin Suriye nüfusunun üçte birini oluşturan azınlıklara garantiler sunmasına karşın, bunlara pek kimsenin inanmadığına dikkat çekti. Özellikle de cihatçı gruplar, hal ifel iğin yeniden kurulması çağrısında bulunan videolar yayınlarken muhaliflerin inandırıcılığı azalıyor. Sorunun bir parçası da, muhalefetin tek sesle konuşmaması. Muhal i f ler, laikler-dinciler, sürgündeki ler-Suriye içinde savaşanlar, silahlı mücadelenin k a r ş ı t l a r ı - t a r a f t a r l a r ı olarak bölünmüş durumda. Batı'nın baskısıyla yeniden örgütlenmesinden sonra bile koalisyon, sürgün hükümeti üzerinde hâlâ uzlaşamadı. Koalisyonun Türkiye'de bulunan üyelerinden Samir Naçar, her şeye rağmen tehlikenin farkında olduklarını söylüyor. "Maalesef sahada, bu dönemde azınlıkları yiyip bitiren korku ve endişeleri tam manasıyla giderecek bir şeylerimiz yok. Ne yazık ki, Alevi azınlık bu rejim tarafından rehin alındı" diyor Naçar. Muhalefete yöneltilen eleştirileri reddeden Naçar'a göre, sahadaki savaşçıların radikalleşmesi, bunu bir Sünni devrimi gibi takdim eden Esad ile askeri müdahale yoluyla ana-akım muhalefete destek olmayı beceremeyen ABD ile müttefiklerinin suçu. Bu arada Suriye rejimi kamuoyunu ikna çabasına daha fazla yatırım yaptı. İsyancıların kontrolündeki bölgelerin bazısında maaşları ve sosyal yardımları ödemeye devam ediyor. Esad'ın konuşmasından beri, devletin medya organları "ulusal diyalog" hazırlıklarıyla ilgili yayın yapıyor. Ulus la ra ra s ı St ra t e j i k Araştırmalar Enstitüsü analisti Emile Hokayem, geçenlerde Foreign Policy dergisine, Şam'ın bu süreçle kararsızlarıikna etmeye çalışacağını yazdı. Hokayem, "Bu kitleyi siyasi vaatlere ikna etmenin Esad'a bir yükü yok" diyor.
NICHOLAS KULISH