Somali'den Dersler

Somali, militanların Mogadişu'da iki Black Hawk helikopterini düşürerek 18 ABD askerini öldürdüğü 1993'ten önceki yıllardan beri, başarısız devletlerin en iyi örneğiydi. Dünyanın en yoksul ve şiddet dolu ülkelerinden biri olan Somali, savaşan milisler, açl ık ve korsanlardan çok çekti. Ancak ülkede yeterince olumlu işler yapılınca, Obama yönetimi Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud'u geçenlerde Washington'da ağırladı ve 20 yılı aşkın bir süreden sonra, Somali hükümetini ilk kez tanıdı. Batı'nın Mali'deki militanlarla savaştığı bir dönemde, bu değişim incelenmeli. Ilımlı bir siyasi aktivist ve akademisyen olan Mahmud'un Eylül'de mecl is tarafından seçilmesi, yozlaşmış ve başarısız geçici hükümetlerle geçen 8 yıllık döneme son verdi. Yeni anayasadan destek alan Mahmud, güvenliğe, kamu hizmeti sunmaya, hukuki ve mali reformlar yapmaya odaklanarak, idari kurumlar oluşturmaya başladı. Yurtdışındaki Somalililer i le T ürkiye ve b aşka ülkelerden yatırım geliyor. Yabancı büyükelçilikler de geri dönüyor. Güvenlik durumu iyileşmeseydi, bunların hiçbiri gerçekleşmezdi. El Kaide'ye bağlantılı olduğunu iddia eden El Şebab adlı militan grubun liderliğini yaptığı isyan nedeniyle ülke 1996'dan beri bölünmüş durumda. İnsansız hava araçları ve savaş uçaklarıyla militan liderleri hedef alan ABD'nin desteklediği Afrika Birliği askerleri, 2011'de El Şebab'ı başkent ile diğer önemli şehirlerden çıkardı. Son altı yılda Afrika Birliği'ne 650 milyon dolar veren Washington, Somali'ye yönelik insani ve kalkınma amaçlı yardımlara da yüzlerce milyon dolar harcadı. Somali hükümetini tanıma kararı, ABD'den ve uluslararası toplumdan gelecek diğer yardımlara kapıyı açacak ve Mahmud'un siyasi rakiplerini, onu devirme konusunu bir kez daha düşünmeye sevk edebilecek, akıllı bir hamleydi. Ancak kaydedilen ilerlemeyi abartmak bir hata olur. Hükümet zayıf ve başkent dışındaki bölgelerin büyük kısmını kontrol etmekten aciz. Neredeyse ordu diye bir şey yok. El Şebab karanlık bir güç olarak hâlâ pusuda. Afrika Birliği gücü ve özellikle de Kenya ile Uganda askerleri Somali'yi kısa dönemde terk ederse, tüm kazanımlar kaybedilebilir. Rakip savaş ağaları ile aşiretlerin gerçek bir devlet inşa etmek için işbirliği yapıp yapamayacakları hâlâ belirsiz. Mahmud, Birleşmiş Milletlerin uzlaşma planını sonuna kadar uygulamal ı. Kesin sonuçlar çıkarmak için erken. Ayrıca birçok anlaşmazlık var. Ancak Somali'den, Fransa'nın Afrika kıtasının diğer ucundaki Mali'de militanlara karşı yürüttüğü savaş konusunda uyarı niteliğinde bazı dersler çıkarılabilir. Militanları yenmek muhtemelen yıllar alacak. Savaşa liderlik etme konusunda, uzaktan gelen yabancı güçlerden ziyade bölgesel güçler çok daha başarılı olur. Ayrıca siyasi ilerleme en azından askeri başarılar kadar önemlidir.