Tazmanya Canavarını Kurtarma Planı

Kasım'da biyologlardan oluşan bir ekip, yanlarına 15 plastik silindir alarak Avustralya'nın Tazmanya eyaletine beş kilometre uzaklıktaki Maria Adası'na yolculuk etti. Çok geçmeden silindir kapların içinden 15 Tazmanya canavarı çıktı ve adanın ilk sakinleri oldu. Projeye öncülük eden vahşi yaşam biyologu Phil Wise, köpeğe benzeyen bu asabi görünümlü keseli hayvanlarla ilgili, "Tüm belirtiler, iyi durumda olduklarını gösteriyor" diyor. İsmini aldıkları Tazmanya adasında, Tazmanya canavarının soyu tükenmek üzere. Ekip bu bahar daha fazla Tazmanya canavarını Maria'ya getirerek sağlıklı bir koloni oluşturmayı planlıyor. Projeye bağlanan umutlar büyük. Türün geleceği, projeye bağlı olabilir. Çoğu tür yok olma tehlikesiyle karşı karşıya ama Tazmanya canavarının tek bir düşmanı var: Kanser salgını. Parazite dönüşerek bir canavardan diğerine sıçrama yeteneği kazanan bir yüz kanseri türü, kurbanlarını altı ay içinde öldürüyor. Sydney Üniversitesi'nden biyolog Katherine Belov, "Türü kurtarmak için çok az zamanımız kaldı" diyor. Biyologlardan oluşan uluslararası bir araştırmacı ağı, on yıldır bu yeni hastalık türünü araştırıyor. İngi l tere'dek i Cambr idge Üniversitesi'nden El izabeth Murchison, "Temel detayları öğrenmek bile çok zor oldu" diyor. Murchison ve meslektaşları, kanserin nasıl parazite dönüştüğüyle ilgili önemli bilgiler edindi. Bazı araştırmacılar bu bilgiyi bir tedaviye yada bir aşıya dönüştürmeye çalışıyor. Bu araştırmaların Tazmanya canavarını kurtaracağı garanti değil. Bu yüzden Wise ve çalışma arkadaşları, e tkili b ir B p lanı uyguluyor: Maria Adası'nı vahşi Tazmanya canavarları için kansersiz bir sığınma alanına dönüştürüyorlar. Be l o v, " Ta zma n y a'd a k i canavarların hepsi ölürse, ana karadaki hastalığın kökü kurumuş olacak ve sağlıklı Tazmanya canavarlar ı tekrar adaya dönebilecekler" diyor. Bilim insanları tümör hücrelerini incelediklerinde, kafa karıştırıcı bir sürprizle karşılaştı. Her bir tümörün DNA'sı, tümörün ortaya çıktığı Tazmanya canavarıyla uyuşmuyordu. DNA'lar, diğer Tazmanya canava rla r ıyla uyuşuyordu. Bu, kanserin bir hayvandan diğerine geçtiği anlamına geliyordu. Başka birinin tümöründen kansere yakalanan insan sayısı çok az. Bu da doku ya da başka organların nakli sırasında gerçekleşebiliyor. Bulaşıcı kanser türleriyle ilgili diğer tek örnek, yine vahşi yaşamdan: Köpeklerde görülen bir tümör. Murchison, iki tümörün genomunu sıralayan araştırmalara öncülük ediyor. Sonuçları geçen Şubat'ta yayımladılar ve o zamandan bu yana yüzlerce yüz tümörünün genomunu sıralamaya yönelik bir proje başlattılar. Kanser muhtemelen ilk olarak 1980'ler ya da 1990'ların başında, dişi olma ihtimali yüksek olan bir hayvanda baş gösterdi. Yüzündeki bir sinir hücresi, şiddetli bir mutasyona uğradı: Kromozomları parçalandı ve daha sonra tekrar birleşti. Belov, "Bu, doğa n ı n ucubeliklerinden biri" diyor. Kanser daha sonra diğer canavarlara da yayıldı. Tazmanya canavarları sık sık dövüşür ve birbirinin yüzünü ısırır. Bu dövüşmeler sırasında bazen tümör parçalarını da koparıyorlar. Hücreler, saldırganın kanına karışıp yüzüne ulaşınca yeni bir tümör oluşturuyor. Yeni araştırmalar, kanserin evrim geçirdiğini de gösteriyor. Tazmanya'daki Menzies Araştırma Enstitüsü'nden Alexandre Kreiss, adada 35 bin Tazmanya canavarı kaldığını söylüyor. Halihazırda Tazmanya canavarı nüfusunun yüzde 84'ü kansere yenik düştü. Hü k üme t , Ta zma n y a canavarlarının bir kısmını karantinaya aldı. Şu anda hayvanat bahçeleri ve barınaklarda 500 Tazmanya canavarı yaşıyor. Maria Adası'na vahşi Tazmanya canavarlarının getirilmesindeki amaç, burada kendi başlarına hayatta kalabilecek kadar evcilleşmemiş hayvanlar olmasını sağlamaktı. Tazmanya canavarları bulaşıcı bir kanser türü tarafından tehdit edilen ilk tür olsa da, son tür olmayabilirler. Murchison, "Henüz tespit edilmemiş başka türler olması da kuvvetle muhtemel. Kanser, başka türlerin de soyunun tükenmesine yol açmış olabilir" diyor.