ABD'de Aranıyor, Rusya'da Eğleniyor

MOSKOVA - Amerikalı yargı yetkilileri, Alimjan T. Tohtahunov'u Rus organize suç örgütlerinin önde gelen liderlerinden biri olarak görüyor. Salt Lake City Olimpiyatları'nın artistik buz pateni müsabakalarında şike yapmak, çok büyük paralara kumar oynatmak, Atlantik'in iki tarafında kumar ve kara para aklama çetesi yöneten Rus mafyasının üyesi olarak görülüyor. Mo skova'n ı n en iy i restoranlarından birinde başka kimse yokken yaptığımız mülakatta ise Tohtahunov'un buradaki yaşamı son derece rahat ve biraz sıradan gibi göründü. Bir koruma eşliğinde de olsa, sokaklarda özgürce dolaşıyor. Konserler, defileler ve futbol maçlarında güzel insanlarla kol kola gülümseyerek poz veriyor. Emlak yatırımları yapıyor. Son dönemde yazarlığa da el attı. Misafirlerine romanlarından "Couture'dan gelen melek" adlı olanı gösterdi. Bir model ile yaşlı bir adam arasındaki aşkı ele alan yarı otobiyografik bir roman. Her ne olursa olsun, kısa süre önce ABD'de aleyhine yöneltilen haraç kesme suçlamalarından bahsedilince, masumiyetinde ısrar ediyor. "Sandığınız gibi kötü biri değilim. Mafya da değilim, haydut da…" diyor. ABD'deki federal yetkililer ise, Salt Lake City Olimpiyatları'nın buz dansı ve çiftler yarışmalarında hakemlere rüşvet vermekle suçlandığı 2002'den beri, Tohtahunov'un peşinde. Nisan'da, Manhattan'daki federal savcılar Tohtahunov'u, New York, Los Angeles, Rusya ve Ukrayna'da faaliyet gösteren bir spor bahsi çetesini yönetmekle itham etti. Savcılara göre, milyarder kumarbazları cezbeden bu komployla dünya çapındaki hesaplar üzerinden kara para aklandı. İddianame, Tohtahunov'u "yasal hırsız" anlamına gelen "Vor v Zakone" (kısaca Vor) denilen belli bir tür Rus suçlu olarak tanımlıyor. Vor, geçmişte gulagdaki hapishane hiyerarşisinden türeyen ve tarikat yapılanmasını andıran bir örgütlenmenin üyesidir. Vorların çok sıkı kurallara tabi yaşadığı rivayet olunur: Asla evlenmez, çalışmaz, yalan söylemezler. New York Üniversitesi'nden Profesör Mark Galeotti, 60'lı yaşlarının ortasındaki Tohtahunov için, "Az sayıdaki yaşlı kuşak babalardan biri" diyor. Ama Rus yetkililer Tohtahunov'u kendi haline bırakmış durumda. Rusya'nın ABD ile suçlu iade anlaşması yok. Rusya'da Tohtahunov'a yöneltilen bir suç da yok. Vladimir Putin'in yönetimindeki Rusya, organize suçla bir tür karşılıklı yumuşama dönemine girdi. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından 1990'larda, Rusya gangsterlerin düşmanlarını ortalık yerde öldürdükleri çete savaşlarının kuşatması altındaydı. Ama bu tür şiddet son 10 yılda büyük oranda azaldı. Galeotti, 2000'lerin başında ve şimdi yeniden devlet başkanı olan Putin'in kesin kurallar koyduğunu söylüyor: Gangsterliğin açıkça teşhirine müsamaha edilmeyecek ancak suç örgütlerinin hiyerarşisine dokunulmayacaktır. Ame r i k a l ı ye t k i l i l e r, Tohtahunov'un birbirini tamamlayan iki yasadışı kumar operasyonundan birinde elebaşılık yaptığını söylüyor. Savcılara göre, operasyonlardan biri kısmen, New York'un sanat simsarı ailelerinden birinin oğlu olan ve New York ve Los Angeles'ta şöhretler ile mali piyasanın liderleri için düzenlenen poker oyunlarına ev sahipliği yapan Hallil Nahmad tarafından yönetildi. Diğerinde ise Tohtahunov, Rus oligarkların kaybettiği paraları Güney Kıbrıs'taki paravan şirketlere kredi kılıfı altında nakletmekle suçlanıyor. Bu yolla 50 milyon doların aklandığı belirtiliyor. Tohtahunov haricinde davanın tüm zanlıları suçlamaları kabul etmediklerini açıkladı. Tohtahunov, kaçak statüsünden ötürü 10 yıldır Rusya dışına çıkmadığını söylüyor. 2002 Olimpiyatları sonrası FBI, Tohtahunov'un Rus patenci ve buz dansçı larının altın madalya almasını garantilemeye yönelik bir komployu yönettiğini iddia etmişti. O dönemde yaşadığı İtalya'daki yetki l i ler ise kendisini kısa süre gözaltında tuttuktan sonra Rusya'ya gitmesi için serbest bırakmıştı. Tohtahunov'un, FBI'ın kendisini tarif edişine itirazı var: Eskiden evli, ama artık bekâr olduğunu, Rusya'nın dışına çıktığında gösterişli giysiler ve pahalı yemeklere olan tutkusunun, gangsterlerin yaşam biçimiyle karıştırıldığını anlatıyor. Son sorunlarını da telefonla bir futbol maçına 20 bin dolarlık bir bahis yapmasının Amerikalı ajanlar tarafından kayıt altına alınmasına bağlıyor. Bahisleri, müşterileri değil kendi adına oynadığını söylüyor. Altın rengi cep telefonunu sallayarak "Telefonda çok açık konuşurum. Benim bütün sorunum bu" diyor.
ANDREW E. KRAMER ve JAMES GLANZ