Eiffel kulesi devasa bir müzik aleti oldu

PARİS - Etrafa düşünceli bir şekilde bakan besteci Joseph Bertolozzi, Eiffel Kulesi'nin içindeki bir kapının pervazında bacaklarını aralamış bir şekilde dikiliyordu. Sonra, Champ de Mars bahçesinin 60 metre üzerinde, alet çantasından kauçuk bir tokmak çıkardı ve pervaza önce sert, sonra yumuşak bir biçimde, büyük bir çeviklik ve tempoyla vurmaya başladı. Tok sesleri kaydeden ses mühendisi Paul Kozel, "Bu güzeldi" dedi. New York'a 100 kilometre uzaklıktaki Beacon'da yaşayan Bertolozzi, kendisini, Kozel'i ve yedi kişilik bir ekibi dünyanın en çok ziyaret edilen anıtına götüren "kamu sanatı enstalasyonu" isimli bir müzik projesi kapsamında ses kaydetmek amacıyla Paris'teydi. Görevi, yüzeylerine vurarak bir mikrofonla sesler kaydedip onları "Kule Müziği" adı verilen bir saatlik bir bestede samplelar olarak kullanarak "Eiffel Kulesi'ni çalmak"tı. Bertolozzi, önümüzdeki yıl 125'inci yıldönümünü kutlamak için eseri Eiffel Kulesi'nde canlı olarak icra etmeyi umuyor. Bertolozzi, koyun derisiyle kaplı bir ağaç kütüğüyle bir duvara vurmadan önce, "Burada olduğum için çok heyecanlıyım" dedi. Fransızca bilmeyen ve Paris'te bağlantıları olmayan Bertolozzi, bağışçılardan 40 bin dolar toplayıp Eiffel Kulesi yetkililerini meşru bir müzisyen olduğuna ikna etmek için 4 yılını harcadı. Eiffel Kulesi'ni işleten şirketin başkanı olan Jean-Bernard Bros, "az bulunur ve benzersiz" olmasından ötürü fevkalade olarak tanımladığı projeyle ilgili, "İnanılmaz ama olağanüstü" diyor. Buna karşın Bros, canlı performansa izin verme konusunda çekimserdi. "Önce seslerin ortaya ne çıkaracağını duyalım" dedi. Bertolozzi'nin projesi ne kadar tuhaf görünürse görünsün, bir yerlerden bulunmuş obj e lerle yapılan perküsyon eserleri geleneğine dayanıyor. Bunların bi r örneği , Magnus Lindberg'in fren kasnağı ve tekerlek gibi hurda l ıktan bulduğu orkestra ve perküsyon " e n s t r üma n l a r ı y l a " kaydettiği ve prömiyerini 2010 yılında New York Filarmoni Orkestrası'nda yapan "Kraft" isimli eseri. Bu, Bertolozzi'nin üzerine bir eser yarattığı ilk büyük yapı değil. Bertolozzi, Beacon yakınlarındaki Franklin D. Roosevelt Mid-Hudson Köprüsü'nden topladığı seslerden oluşan "Köprü Müziği" isimli bir eser de yarattı. Eif fel Kulesi'nde kirişlere, korkuluklara ve tırabzanlara bagetler, tahta çiviler, Lucite tokmakları ve bazıları kendi tasarımı olan kauçuk çekiçlerle vuruyor. İki haftalık keşif sürecinin ikinci gününde, Bertolozzi ve ekibi 400 kadar ses kaydetmişti. Çan sesleri de toplayan bir orgcu olan Bertolozzi'in aklına Eiffel Kulesi'nde çalma fikri, yaklaşık on yıl önce kendisi çan çalarken karısının onu taklit etmesinden sonra gelmiş. "Yatak odamızda asılı bir posterdeki Eiffel Kulesi'ne vurdu. Bir anda 'Bu işe yarayabilir' diye düşündüm" diyor. Eiffel Kulesi o dönem çok ihtimal dışı görünüyordu. Bertolozzi bu yüzden enerjisini evinin yakınlarındaki bir enstrümana yöneltti. Bertolozzi, "Gustave Eiffel'in aslında bir köprü mühendisi olduğunu biliyordum. Bu nedenle 'Amerika'daki bir köprüye bir şeyler yapayım' dedim" şeklinde konuşuyor. Bunun sonucunda ortaya çıkan "Köprü Müziği" 2009'da piyasaya çıktı ve klasik müzik listelerinde 18'inci sıraya yükseldi. Bertolozzi, Paris'teki deneyine hazırlanırken Eiffel Kulesi'nin tasarımını inceledi. Eserlerinde kafe müziği ve sokak melodilerinden öğeler barındıran Ravel ve Poulenc gibi Fransız bestecilerin eserlerini dinledi. Nota topladığı sırada bazı turistler şaşırmış görünüyordu ama kule personeli Bertolozzi'nin yaklaşımını mantıklı ve normal buldu. Kulenin başmühendisi olan Stéphane Roussin, yapının gürültü ve titreşim yaydığını söylüyor. "Fısıldıyor" diyor. Gülümseyerek, "Malzemenin aşınmadığından emin olmak için sık sık vururuz" diyor.