Mühendislerden Silikon Vadisi'nde Gizli Anlaşma İddiası

SAN FRANCISCO - Silikon Vadisi'ndeki yöneticiler, bir rakibin doludizgin yenilikleriyle en kudretli teknoloji devinin bile çabucak tepetakla olabileceğini iyi bilirler. Peki bu konuda ne kadar ileri gidebilirler? Bu soru 2005-2009'da birbirlerinin çalışanlarını işe almamak için sektör yöneticilerini birbirleriyle anlaşmakla suçlayan toplu bir davanın kalbinde yer alıyor. Bu bahar California'nın San Jose kentinde başlaması beklenen ve 64 bin programcıyı ilgilendiren dava milyarlarca dolarlık tazminatlarla sonuçlanabilir. Mahkeme belgelerine göre danışıklı dövüşün fikir babası, yöneticilerin en başarılısı ve en yenilikçisi, rekabetten en çok çekineni olan Steve Jobs. Müşteki lerin avukatı olan Joseph R. Saveri'ye göre belgelerde mühendisler, patronları tarafından aldatılan "komplo mağdurları" olarak tarif ediliyor. "Teknoloji sektörünün can damarı donanım ve yazılımları yapan mühendisler bunlar" diyor Saveri. "Ve becerilerinin özgürce pazarlığını yapmaları engellenmiş." Dava dilekçesinde geçen fiiller ilk olarak ABD Adalet Bakanlığı'nın yürüttüğü, altı şirkete karşı açılmış bir anti-tröst şikâyeti ile ilgili bir soruşturmada ortaya çıkmıştı. Bunun sonucunda da şirketler birbirinin çalışanını işe almama uygulamasına son vermeyi kabul etmişti. Fakat varılan anlaşma, programcıların şirketlere karşı kendi davalarını açabilmelerinin önünü kapatmıyordu. Jobs, özellikle Apple'ın ilgi alanlarına doğru genişleyen Google'ın rekabetinden çekiniyordu. Örneğin 2005'te Google'un kurucularından Sergey Brin, Apple'ın tarayıcı takımından birini işe almaya çalışmıştı. Mahkeme belgelerine göre Jobs, "Eğer bu insanların birini bile alırsan bu savaş anlamına gelir" diyerek onu uyarmış. Brin geri adım atmış ve çok geçmeden Google i le Jobs, birbirlerinin personeline kur yapmamak için gayri resmî bir uzlaşmaya varmışlar. Apple başka şirketlerle de benzer anlaşmalar yapmış. Google da öyle. Yazıyı hazırlarken Google bize yorum yapmak istemedi. Apple'sa cevap bile vermedi. Adalet Bakanlığı'nın soruşturması 2010'da Apple, Google, Intel, Intuit, Adobe ve Pixar'a karşı bir antitröst şikayetiyle sonuçlandı. Mali yaptırımlar getirilmedi. Pixar'ı satan Lucasfilm ile Pixar toplu davada anlaşmaya vardılar. Intuit de öyle. 20'şer milyon dolar ödemeyi kabul ettiler. Silikon Vadisi'nde bir yöneticinin Jobs'un tehditlerine direndiği anlaşılıyor. Mobil cihaz üreticisi Palm Inc. 2007'de, iPod'un geliştirilmesinde önemli bir payı olan eski Apple yöneticisi Jonathan J. Rubinstein'ı işe almıştı. Jobs, Palm'ın icra başkanı Edward T. Colligan'a anlaşma önermiş. Fakat Colligan bunun adil olmayacağını, hatta "muhtemelen yasadışı" olacağını söylemiş. Jobs da onu, Apple'ın patent avukatlarını Palm'ın üstüne salmakla tehdit etmiş. Colligan'ın bir röportajdaki sözleriyle, "Size avantajlı görünen durumlarla karşılaşt ığınızda ahlaken neyin doğru olduğuna karar vermeniz gerekiyor."