'Kupayı Engelleyeceğiz'

Brasilia
"Üzgünüm Neymar, bu kez senin için tezahürat yapmayacağım" şarkısı, dünyanın en büyük spor turnuvasını düzenlemeye hazırlanan bu futbol delisi ülke için alışılmadık bir şey. Neymar, Brezilya'nın en büyük futbol yıldızı. Brezilya Milli Takımı da daha önce beş kez kazandığı Dünya Kupası'nın favorilerinden biri. Diktatörlük dönemi Brezilya pop müziğini hatırlatan Edu Krieger'in bu sert üsluplu şarkısı, ilk maçın oynanmasına iki aydan az bir süre kalan turnuvanın öncesindeki yaygın hoşnutsuzluğu yansıtıyor. "Não vai ter Copa" (Kupayı Engelleyeceğiz) şarkısı, geçen Haziran'dan beri sürekli sokaklara dökülen protestocuların ortak sloganı. Brezilyalılar bu günlerde, dört yılda bir yeniden gündeme gelen milli rakiplerinden ziyade büyük çaplı yolsuzluklara ve savurgan harcamalara karşı gösteri ler yapıyor. Halkın mi lyarlarca doları Dünya Kupası sonrasında muhtemelen kullanılmayacak stadyumlara harcanırken, hükümet Sao Paulo'daki yeni tren garı gibi yatırımları ihmal ediyor. Riolu yazar ve film yapımcısı João Paulo Cuenca (35), "Karnaval sırasında herkes 'Kupayı Engelleyeceğiz'i söyledi. Karnavalın şarkısı buydu" diyor. Dört yılda bir düzenlenen turnuva bu k ez k eyifsiz b ir a tmosferde başlıyor. Cuenca "Her Dünya Kupası'nda, Rio'nun renkl i sokaklarında rekabet olurdu. Ama şimdi sanki Kupa yokmuş gibi davranılıyor" diyor. Futbo l , Brez i lya l ı la r ın hayatındaki en güçlü bağ. Bu yüzden, Dünya Kupası'nın hoşnutsuzluğu di le getirme konusunda önemli bir etken oluşu şaşırtıcı değil. Yolsuzlukla ilgili birçok gösterge var: Stadyum inşaat larındaki milyarlarca dolarlık bütçe aşımı, yetersiz altyapı yatırımları ve kamu hizmetleri. Güçlü bir siyasi katı l ım geleneğinin olmadığı Brezilya'da insanlar haberleri izlemese de, gazetelerin spor sayfalarını herkes okuyor. Bu sayfalarda mesela, başkent Brasilia'da yıkılıp yeniden inşa edilen Mane Garrincha Ulusal Stadyumu'nun maliyetinin, Kupayı düzenleyen FIFA'nın tahminlerinden 17 kat yüksek olduğunu öğreniyorlar. Stadın çatısının aktığına ve hükümetin bu sorunu çözmek için başka projelere ayrılan kaynağı kullandığına dair haberler çıkıyor. Seçim yılı geldiği için, Dünya Kupası dikkatleri 12 yıldır iktidarda olan İşçi Partisi'nin üzerine çekiyor. Lula da Silva'nın iki dönemlik, desteklediği Dilma Rousseff'in ise dört yıllık başkanlığının ardından, Brezilya dünyanın en büyük sekizinci ekonomisi haline geldi. Brezilya'nın turnuvayı düzenlemek istemesinin sebeplerinden biri de, pahalı projelerle yabancı ülkelere gösteriş yapmaktı. İşçi Partisi başarılı bir Kupa düzenleyerek testi geçmek istiyor. Parti için bir diğer sorun da halkın yüksek beklenti leri. Lula'nın desteklediği sosyal programlar, 40 milyon yoksul Brezilyalıyı tüketiciye (yeni "C" sınıfı) dönüştürdü. Bu insanlar ve geleneksel orta sınıf, daha iyi sağlık ve eğitim hizmeti istiyor. Ancak Rio de Janeiro dünyanın en pahalı şehirlerinden biri haline gelirken, sıradan Brezilyalılar çok a z ş ey i çin ç ok f azla b edel ödediklerini hissediyor. İnsanlar Dünya Kupası'nın kendilerini ilgilendirmediğini düşünüyor. Protestolardaki bir diğer slogan şu: "Copa pra quem?" (Bu kimin kupası?). Dünya Kupası Brezilya'daki askeri darbenin 50'nci yıldönümüne denk geliyor. Bu, diktatörlük sırasında hapsedilip işkence gören Devlet Başkanı Rousseff için hassas bir konu. Kupa öncesinde fakir semtlerde düzenlenen huzur operasyonları, geçmişteki askeri yönetimin aşırılıklarını a nımsat ıyor. Gecekondu mahallelerindeki uyuşturucu çetelerini kovma hedefiyle başlayan operasyonlar, tank destekli baskıcı bir işgale dönüştü. On binlerce aile zorla evinden çıkarılıyor. Sao Paulolu gazeteci Bruno Torturra (35), protestolar ve polis ve çete şiddetiyle ilgili haber yapmayı amaçlayan Media Ninja'yı kurmuş. Torturra, "İnsanlar ordunun 1964'te haklarımızı elimizden aldığı günü ve askerlerin Complexo da Maré mahallesini basarak yoksullara gaddarca davrandığını hatırlıyor" diyerek ekliyor: "İnsanlar şimdi de gerçekten işkence görüyor ve öldürülüyor." Çocukların dolaşt ığı dar sokaklardaki tankları ve askeri polisin tekmeleriyle yere yıkılan kızları gösteren videolar, sosyal medyada #NaovaiterCopa etiketiyle dolaşıyor. Baskıların daha da şiddetleneceği yönünde endişeler var. FIFA, "Kupa yasası" adı verilen ve protestocuların terörist sayılarak yargılanmadan hapsedilmesine izin veren bir yasanın çıkarılması için bastırıyor. Bu otoriter yaklaşım, Latin Amerika'daki diğer hükümetlerin uygulamalarından ilham alıyor. Arjantin'de protestoyu suç sayan bir yasa tartışılıyor. Venezuela'daki protestolara polis vahşeti ve öğrencilerin terörizm suçlamasıyla hapsedilmesi damga vuruyor. Ekim'de tekrar seçime girecek olan Devlet Başkanı Rousseff, protestolar başladığında bunların gelişen ve değişen Brezilya'nın bir göstergesi olduğunu vurgulamıştı. Rousseff Latin Amerika'ya özgü bir şevkle nihai popülist taktiğe sarıldı: Brezilya Kupayı kazanırsa her şey unutulur. Sonuçta her şey Neymar'a ve futbol taraftarlarına bağlı.

İSTİHBARAT/POLA OLOIXARAC