Üniversitedeki hocalarımız anlatırdı. Kapitalizmin ilk dönemlerinde madenlerdeki kazılan deliklere çocuk işçiler sokulurmuş. Sebebi kazılan deliklerden daha rahat geçebilmeleriymiş. Niye delikler büyük kazılmıyor diye sorarsanız yanıt düşük maliyet.
Bir diğer anekdot... Fabrika bantlarında çalıştırılan çocuklara dizlerinin üstüne olacak şekilde hazırlanan çelik botlar giydirilirmiş. Yorgunluktan uyuyakaldıklarında yere düşmeyip ayakta durmaları için!
Çalışma saatleri bugün Fransa'daki gibi 6 saat değil 14-15 saatmiş. İş kazaları nedeniyle çok kurban verdi anlayacağınız kapitalizm.
Ekonomiler geliştikçe çalışan haklarına hassasiyet arttı. Ancak geçen hafta ortasında ajanslardan geçen bir fotoğraf bana üniversitedeki yıllarımda anlatılan kapitalizmin ilk dönemlerindeki hikayelere götürdü. Gördüğünüz fotoğraf Çin'den. Hani 21'inci yüzyılın ejderhası, milli geliriyle dünyanın gelişmiş ekonomilerini birer birer geride bırakan dünyanın yeni süper gücündeki bir fabrikadan. İngiliz Daily Mail gazetesinden gördük haberi. Çin'in güneydoğusundaki Jiaxing ve Zhejiang bölgelerindeki fabrikalarda günde 10 saatten fazla ağır şartlar altında çalışmak zorunda kalan yoksul anne-babalar maddi güçleri olmadığı için yanlarına aldıkları çocuklarını ip ya da zincirle bağlamak zorunda kalıyorlar. Anne-babasının mesaisini bitmesini bekleyen çocukların yürek burkan fotoları süslüyordu haberi.
Gerçi buradaki çocuklar 18-19'uncu yüzyıldaki gibi çalışmıyor ama onlar da bu kötü koşulların mağdurları. Muhtemelen birkaç yıl sonra o da işçi ordusuna katılacak.
Çünkü bu habere göre Çin'de yaşları 16-40 arasında 10 milyon civarında göçmen işçi var.
Türkiye'de 23 Nisan Ulusal Egemenik ve Çocuk Bayramı'nı kutlamadan bir gün önce gelen bu haber bana 18. yüzyıl şartlarını hatırlattı. Paylaşayım dedim.